Saturday, July 5, 2008

ΜΕΛΟΜΑΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΡΟΜΟΛΑΓΝΟΙ

ΠΑΡΙΣΙ. Αν μπορεί να γίνει λόγος για «όπερα τρόμου» (κατά την ταινία τρόμου), το είδος δεν θα πρέπει να διαθέτει πολλά δείγματα. Το πιο πρόσφατο πάντως θα μπορούσε να γίνει λάβαρό του. Είναι η όπερα Μύγα, βασισμένη στη φημισμένη ομότιτλη ταινία τρόμου του καναδού μετρ του είδους Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στο θέατρο Chatelet όπου παρουσιάζεται από την περασμένη Τετάρτη. Εξίσου αρμόδιος με τον σκηνοθέτη και διάσημος στο ίδιο είδος είναι και ο συνθέτης που ανέλαβε να ντύσει με μουσική το ανατριχιαστικό δημιούργημα: ο επίσης καναδός Χόουαρντ Σορ, συνθέτης της μουσικής της κινηματογραφικής Μύγας και πολλών άλλων ταινιών του Κρόνενμπεργκ αλλά και της περιώνυμης Σιωπής των αμνών. Κάπως ξένος μέσα στην όλη υπόθεση φαντάζει ο μαέστρος, που δεν είναι άλλος από τον Πλάθιντο Ντομίνγκο. Επιπλέον ο πρώην διάσημος τενόρος και ήδη αρχιμουσικός είναι συμπαραγωγός του έργου ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Οπερας του Λος Αντζελες όπου η Μύγα θα μεταφερθεί τον Σεπτέμβριο. Ετσι λοιπόν το παρισινό κοινό, μελομανείς και τρομολάγνοι, έχει την ευκαιρία να απολαύσει τραγουδιστά τα κατορθώματα του ερωτοχτυπημένου και κακορίζικου επιστήμονα, ο οποίος, από λάθος στα πειράματά του, μεταμορφώνει τον εαυτό του σε τεράστια μύγα-άνθρωπο. Ως τις 13 Ιουλίου. [ARS... BREVIS, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΕΝΑΚΟΥ, Το ΒΗΜΑ, 06/07/2008]

ΤΟ PICCOLO TEATRO ΚΑΙ Η ΕΧΡΟ

ΜΙΛΑΝΟ. Για μια χώρα όπου τα παράπονα σχετικά με τις περικοπές των κονδυλίων του πολιτισμού είναι συνεχή, το πρόγραμμά του της επόμενης σεζόν, 62ης κατά σειρά, που ανακοινώθηκε από το Piccolo Teatro είναι όντως εντυπωσιακό: θα παρουσιαστούν 30 τίτλοι, θα ακουστούν επί σκηνής 17 ξένες γλώσσες, θα φιλοξενηθούν 10 διεθνείς παρουσίες (ανάμεσά τους ο Ντανιέλ Οτέιγ στη μεγάλη του επιτυχία, το μολιερικό Σχολείο γυναικών, τον Φεβρουάριο, αλλά και η Μαριάν Φέιθφουλ που θα απαγγείλει σονέτα του Σαίξπηρ τον Οκτώβριο) και πάει λέγοντας. Η φύση και ο όγκος του προγράμματος οδηγούν σχολιαστή στη σκέψη ότι αυτό διαμορφώθηκε με κριτήριο την Expo, τη μεγάλη διεθνή έκθεση που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη το 2015, «χωρίς αναφορά στην οποία δεν κουνιέται φύλλο στο Μιλάνο». Εξι νέες παραγωγές του Piccolo έρχονται να προστεθούν στις τέσσερις περυσινές που κυκλοφορούν ακόμη, ανάμεσά τους και δύο έργα του Κάρλο Γκολντόνι, η Τριλογία του παραθερισμού σε σκηνοθεσία του Τόνι Σερβίλο και ο Υπηρέτης δύο αφεντάδων στην αξεπέραστη παράσταση του μεγάλου Τζιόρτζιο Στρέλερ. Τις τρεις από τις νέες παραγωγές θα σκηνοθετήσει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Piccolo Λούκα Ρονκόνι: τον Οκτώβριο το Ονειρο καλοκαιριάτικης νύχτας του Σαίξπηρ, συγγραφέα με τον οποίο ο Ρονκόνι δεν καταπιάνεται συχνά, και τον Ιανουάριο δύο κωμωδίες του δημοφιλέστατου στην πατρίδα του γάλλου συγγραφέα Ζαν-Λυκ Λαγκάρς ο οποίος πέθανε από AIDS το 1995 στα 31 του χρόνια. [ARS... BREVIS, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΕΝΑΚΟΥ, Το ΒΗΜΑ, 06/07/2008]

«Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης» - «Ο Ουρανός ατακόκκινος» - «Ανδρομάχη»

Ανάμεσα στην παρωδία και το άτεχνο
Εύκολες λύσεις από τον Γ. Χουβαρδά στις βιεννέζικες ιστορίες - Κριτική Σπύρος Παγιατάκης, Η Καθημερινή, 06/07/2008
  • Εντεν φον Χόρβαρτ «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης»

  • Λούλα Αναγνωστάκη «Ο Ουρανός ατακόκκινος»

  • Ευριπίδη «Ανδρομάχη»

Τα δεκαεπτά έργα του Ούγγρου Εντεν φον Χόρβατ (1901 - 1938), ο οποίος έγραφε στα γερμανικά, παίζονται σπάνια εκτός του γερμανόφωνου χώρου. Ο λόγος: Η υπαινικτική γλώσσα του η οποία εκφράζει το πικρό ροδοζαχαρένιο λούστρο της μικροαστικής τάξης του μεσοπολέμου είναι ιδιαίτερα προβληματική στη μεταφορά της. Τα αξεπέραστα παιχνίδια που κάνει ο Χόρβατ με τη γλώσσα απασχόλησαν και τον θεατρικό συγγραφέα Φραντς Ξάφερ Κρόιτς του οποίου η διάλεξη (ο Χόρβατ του Σήμερα και για Σήμερα, στη δεκαετία του ’80) αναφερόταν σε μία σημαδιακή «αγλωσσία του προλεταριάτου». Πώς να τη μεταφράσεις…

Απέκτησα προσωπική πείρα επάνω στις δυσκολίες έχοντας μεταφράσει, παλιά, τις «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης». Πρωτοπαίχθηκαν στα τέλη του ’70 από το «Ανοιχτό Θέατρο» του Γ. Μιχαηλίδη ο οποίος και το σκηνοθέτησε, με τον Λευτέρη Βογιατζή στον κεντρικό ρόλο. Αργότερα το παρουσίασε και το «Θεατρικό Εργαστήρι» στη Θεσσαλονίκη σε σκηνοθεσία Γ. Ρεμούνδου. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το συγκεκριμένο έργο δεν είναι ούτε κωμωδία ούτε σάτιρα. Ομως, υπάρχουν και δικά μας, ελληνικά, μυθιστορήματα τα οποία τόσο στο ύφος όσο και στη διάθεση είναι απόλυτα συγγενικά με το «είδος» Χόρβατ.

Πρώτα πρώτα έχουμε το κλασικό πλέον «Τρίτο Στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή με την αστικο-λαϊκά καθομιλούμενη γλώσσα το και -σε ασφαλώς μικρότερο βαθμό- το «αισθηματικό μυθιστόρημα» όπως ονομάζει ο Παύλος Μάτεσις το «Πάντα Καλά» του, όπου κι εκεί η γλώσσα φαίνεται να ’ναι όπως ακριβώς μιλιέται σε μια λαϊκο-αστική γειτονιά της Αθήνας. Και όπως δεν γίνεται να περιγελάσει κανείς σκωπτικά την κυρία Εκάβη, την κόρη της Νίνα, τη Νάνσυ και τη Μελανία, έτσι και στη βιεννέζικη περίπτωση οι αντίστοιχοι χαρακτήρες είναι άνθρωποι με σάρκα και οστά, σίγουρα όχι απλές χάρτινες γελοιογραφίες.

Ομως, στην περίπτωση των βιεννέζικων ιστοριών ο σκηνοθέτης τους Γιάννης Χουβαρδάς πόνταρε σε τύπους και όχι σε χαρακτήρες. Το αποτέλεσμα ήταν ένα σχετικό ξεκατίνιασμα των ηρώων. Μια υπερβολικά εύκολη και βολική σκηνοθετική λύση, η οποία φτιασιδώθηκε με αρκετά «πρωτοποριακά» σουσούμια (λ.χ. η βαλσοειδής περπατησιά του ίλαρχου ε.α. ή η σε 3/4 μέθη του θαυματοποιού ή πάλι σκηνές όπου όλος ο θίασος φοράει επιδεικτικά μαύρα γυαλιά…) και με εμβόλιμες γιοντλ-μπελκαντικές -λαϊκότροπες μουσικές «μπηχτές».

Οσο για την επιδίωξη να δημιουργηθεί μία ατμόσφαιρα ενός μπομπ-φοσεϊκού Καμπαρέ (1972), αυτή απλώς επέκτεινε έως κουραστικά τη διάρκεια της παράστασης. Και όπως το γούστο όσο και η αίσθηση του χιούμορ τόσο στα σκηνοθετικά ευρήματα όσο και στο μεταπολεμικό σκηνικό - κοστούμια του Χέρμπερτ Μούραουερ υπήρξαν ολοφάνερα ελλειμματικά, η παράσταση μετεωριζόταν ανάμεσα στην ακαταλαβίστικη παρωδία και στο άτεχνο -και διανοουμενίζον- έντεχνο λαϊκό ρομάντζο. Εκείνοι βέβαια που κακοφόρμισαν περισσότερο από όλους ήταν οι ηθοποιοί.

Καλοί -συνήθως- ερμηνευτές, όπως η Θέμις Μπαζάκα, ο Ακύλλας Καραζήσης και η Αγγελική Παπούλια, εμφανώς «υπερέπαιζαν» υποτιμώντας έτσι τους ξεκάθαρους χαρακτήρες τους σε τύπους. Εννοείται ότι έτσι πρέπει να είχαν δασκαλευτεί. Την ίδια «γραμμή» ακολουθούσαν και οι υπόλοιποι - εμφανώς αβοήθητοι- συνάδελφοί τους, όπως ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος στον γραφικό ρόλο του φιλοναζιστή ηθοποιού. Είναι περίεργο πως μέσα σε ένα παρόμοιο υποκριτικό χάος έλαμψε μόνος του -λες κι έκανε υποκριτική αντίσταση!- ο Νίκος Κουρής ως ο λαϊκός λαμόγιας αγαπητικός με κάποια αισθήματα και πολύ πονηριά στο μάτι. Ηταν ένας ολοκληρωμένος χαρακτήρας. Τον μοναδικό που μπορούσε να θαυμάσει κανείς για το εκπληκτικό φινίρισμα στις λεπτομέρειές του και την εντυπωσιακή σιγουριά στο χιούμορ που υποστήριζε.

Η πικρο-καλοσυνάτη ηρεμία του Δημήτρη Ημελλου πλησίασε περισσότερο τη «γραμμή Κουρή», μια γραμμή η οποία θα είχε ενδεχομένως σώσει την παράσταση αν την είχαν ακολουθήσει με συνέπεια και σύστημα από την αρχή. Βέβαια,η παρουσία της Αλέκας Παΐζη ως «μοχθηρής γιαγιάς» ήταν σημαντική για την παράσταση με τη στακάτο ευθύβολη ερμηνεία της. Ομως, και αυτή δεν ήταν παρά μια μικρή όαση σε ένα γενικότερο σκορποχώρι όπου η μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα περιέσωσε αρκετά από το πνεύμα του συγγραφέα.

  • Ρεσιτάλ στον μονόλογο

Αν ψάξει κανείς για κάποια άλλη πνευματική συγγένεια -εστω και μακρινή με τον φον Χόρβαρτ- θα τη βρεί στο «Ο Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη και -το κυριότερο- στον τρόπο που ερμήνευσε αυτόν τον μονόλογο η Ρένη Πιττακή. Και εδώ η ηρωίδα περνάει των παθών της τον τάραχο. Αριστερή αλκοολική, διωγμένη από τη δουλειά της, με παιδί στη φυλακή και με ιδεολογία κυνηγημένη, η Σοφία Αποστόλου (Ρένη Πιττακή) μονολογεί, αφηγείται, περιγράφει τις κακοτοπιές που πέρασε. Ομως το θαυμαστό είναι ότι ο θεατής όχι μόνο δεν έχει ποτέ την αίσθηση της γκρίνιας και της μιζέριας, αλλά αντίθετα υπάρχει ένα ανθρώπινο μεγαλείο και -το κυριότερο- ένα καλοσυνάτο χιούμορ που προσφέρουν ευφορία και κάθαρση. Ενα σημαντικό έργο σε μια έξοχη ερμηνεία και σε μια διακριτική σκηνοθεσία (Νίκος Χατζόπουλος) κρατήθηκε στο παρασκήνιο.

  • «Παραδοσιακά»

Σίγουρα η Ειρήνη Παπά δεν φανταζόταν παραστάσεις όπως αυτή η περυσινή με την αλβανική Ηλέκτρα (ή μήπως ήταν Αντιγόνη;) ή πάλι τη φετινή συρο-γαλλική Ανδρομάχη σκηνοθετημένη «ορθόδοξα και παραδοσιακά», δηλαδή με στόμφο και κραυγές από το Ζαν Κριστόφ Σάις όταν οραματιζόταν το αρχαίο δράμα στο θέατρό «της». Παραστάσεις σαν κι αυτές ενδιαφέρουν -κακώς- ένα φεστιβάλ μόνο και μόνο επειδή επιμένουμε να θεωρούμε το αρχαίο δράμα αποκλειστικά δικό μας copyright και - συγκαταβατικά- να προβάλλουμε και «τα τέτοια» καλά - κακά. Μα φυσικά και δεν είναι. Το αρχαίο δράμα ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

«ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΕΝΑΣ ΔΡΑΚΟΣ...»

Της Σαντρας Βουλγαρη, Η Καθημερινή, 06/07/2008

«Οταν οι όμορφες ξυπνούν οι Δράκοι αποκοιμιούνται με τα μάτια ορθάνοιχτα...». Μεσάνυχτα στο μονοπάτι του Προφήτη Ηλία, στην καρδιά του καλοκαιριού, στην Τζιά. Η Ανθή Θάνου και ο Παναγιώτης Κούλελης θα μας διηγηθούν ελληνικά λαϊκά παραμύθια από το Λεβίσι Μικράς Ασίας και τη Μήλο. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας (19/7) ο Στέλιος Πελασγός, σαν ένας παραμυθάς χαμένων εποχών θα μας πει την ιστορία του Ιππότη Γκαγουέιν ψηλά στη Μονή της Καστριανής. Κι αυτό είναι απλά μια μικρή γεύση... Γιατί η 6η Γιορτή Παραμυθιών («Με Δράκους και Δράκοντες») που διοργανώνει στο νησί της Κέας (από τις 12 έως τις 20 Ιουλίου) το Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών (καλλιτεχνικός διευθυντής: Γιώργος Ευγενικός) περιλαμβάνει προεόρτια, εκδηλώσεις έναρξης, εικαστικές εκθέσεις, δρώμενα, κουκλοθέατρο, παραδοσιακά παιχνίδια, εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες και φυσικά πολλές, μα πάρα πολλές αφηγήσεις παραμυθιών. Αργά τη νύχτα με το φως του φεγγαριού και των κεριών, σε κρυφά μονοπάτια και απομονωμένες παραλίες, σε πηγές και ερειπωμένες εκκλησίες, με παλιά όργανα και τραγούδια θα αναζητήσουμε τη «μαγεία». Μύθοι «για δράκους και δράκοντες» από ολόκληρο τον κόσμο.

Την ώρα που η τέχνη της αφήγησης (storytelling) βρίσκεται σε πλήρη άνθηση στο εξωτερικό, οι δικοί μας Ελληνες παραμυθάδες ξαναβρίσκουν την κλωστή για να αρχινίσουν την ιστορία τους. «Καλησπέρα στην αφεντιά σας...». Ανάμεσα στους φετινούς αφηγητές είναι η Σάσα Βούλγαρη, η Μάγδα Σνάιντερ, ο Δημήτρης Προύσαλης, η Νίκη Κάπαρη ενώ επίτιμος προσκεκλημένος της φετινής Γιορτής Παραμυθιών είναι ο Bruno de La Salle από τους πρωτεργάτες της αφηγηματικής τέχνης στην Ευρώπη (ιδρυτής του Centre de Literature Orale-Κέντρο Προφορικής Λογοτεχνίας της Γαλλίας). Παράλληλα με τις εκδηλώσεις θα δοθούν τρία πολύ ενδιαφέροντα σεμινάρια: «Η τέχνη του προφορικού λόγου: αφήγηση» (Κατερίνα Βλάχου), «Η τέχνη της αφήγησης» (Bruno de La Salle) και «Η διαβατήρια τελετή του γάμου στο ελληνικό λαϊκό παραμύθι» (Αννα Αγγελοπούλου). Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις εκτός των σεμιναρίων είναι δωρεάν.

  • Επιλογές

5 Ιουλίου. Προεόρτια: «Δρακώντιες κατασκευές». Στην παραλία του Γιαλισκαρίου τα παιδιά θα δημιουργήσουν με χρώματα, χρυσόσκονες, κορδέλες και υφάσματα ένα γιγάντιο δράκοντα βγαλμένο από τα παραμύθια.

12/07. Εγκαίνια της ομαδικής έκθεσης ζωγραφικής «Δράκοι και Δράκοντες», Βουρκάρι, γκαλερί s.a.).

13/07. Αφήγηση: «Κι έγινε στην Τζιά των δράκων των κακών το συναπάντημα...». Αφηγήσεις παραμυθιών από Νοτιοανατολικό Αιγαίο, Μήλο, Ελληνόφωνα Χωριά Κάτω Ιταλίας, στο καφέ «Βαράδι» στον Μυλοπόταμο (με κερασμένο τον καφέ και το λουκούμι!).

14/07. «Ιστορίες από τα τρίσβαθα της Δρακοσπηλιάς» (Βρύση των Ελληνικών).

15/07. «Η σπηλιά του δράκου». Παράσταση αφήγησης βασισμένη σε αρχαία, λατινικά και μεσαιωνικά επικά ποιήματα (Ιουλίδα, Χρυσοσπηλιώτισσα).

17/07. «Οι δράκοι κοιμούνται με τα μάτια ανοιχτά» (Παραλία Ποισσών, Σάσα Βούλγαρη).

18/07. «Η σπηλιά του Κύκλωπα» (από τη ραψωδία Ι της Οδύσσειας, αφήγηση Bruno de La Salle, Ορκός-Ορυχείο).

19/07. «Ο Ιππότης και ο Δράκος». Ο Στέλιος Πελασγός συναντάει ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης και τον κυρ Λάζαρο με τους σαράντα δράκους (Μονή Καστριανής).

20/07. Παραδοσιακά παιχνίδια: Μικροί και μεγάλοι θα μπορέσουν να παίξουν παιχνίδια της ιδιαίτερης περιοχής της Ισπανίας, της Γαλικίας με μέλη της ομάδας Asociacion Galega Do Xogo Popular E Tradicional (Παραλία Οτζιά).

Πληροφορίες: Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών (www.e-mythos.eu, τηλ. 210 4313332).

  • «Ο αφηγητής πρέπει να ξέρει να ακούει»

«Εγινα αφηγητής για να ακούω. Για να ξέρω αν είμαι χρήσιμος η «άχθος αρούρης» βάρος πάνω στη γη. Πάντοτε έρχονται οι άνθρωποι και μιλούν. Το πιο ωραίο που ακούω είναι «Πότε θα μας ξανάρθεις;»». Ο Στέλιος Πελασγός είναι ο πρώτος Ελληνας επαγγελματίας ιστορητής (προφορικός αφηγητής) και πρωτεργάτης της αναβίωσης της τέχνης του παραδοσιακού παραμυθά στην Ελλάδα. Ζει στο Πήλιο «με την γυναίκα του, τα παιδιά του, άγρια ζώα και μυθικά αόρατα πλάσματα». Φέτος, στη Γιορτή Παραμυθιών θα αφηγηθεί στην αυλή ενός πρώην μοναστηριού στην Παναγία την Καστριανή και μεταξύ των άλλων εκδηλώσεων θα παρουσιάσει το βιβλίο του «Τα μυστικά του παραμυθά. Μαθητεία στην τέχνη της προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Λίγες μέρες πριν ξεκινήσει η Γιορτή στην Τζια ο Στέλιος Πελασγός εξομολογήθηκε στην «Κ» μερικά από τα μυστικά ενός παραμυθά... «Ο αφηγητής πρέπει να ξέρει να ακούει. Ο αφηγητής πρέπει να ξέρει να σιωπά. Ο αφηγητής πρέπει να ξέρει να κάνει το κοινό κοινότητα. Ο αφηγητής πρέπει να είναι αόρατος. Ακούει τι θέλει να πει σε αυτούς η ιστορία, ακούει τι χρειάζονται να ακούσουν οι άλλοι και έπειτα μιλάει. Την ώρα που μιλάει συνεχίζει να τους ακούει, τους ψιθύρους, τις κινήσεις και τις εικόνες που προβάλλουν μέσα στην καρδιά τους. Δίνει το λόγο στους ακροατές του και τους ακούει. Ανάλογα προσαρμόζει την ιστορία του ή την διώχνει και καλεί μιαν άλλη. Η προφορική αφήγηση είναι λαϊκή τέχνη άρα κοινοτική. Δημιουργείται μαζί με το κοινό ενώπιον του κοινού».

ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ

Την έχουν αποκαλέσει «ιέρεια του θλιμμένου σώματος». Εκείνη σε μία από τις σπάνιες μεγάλες συνεντεύξεις της (στη δεκαετία του ’80) είχε δηλώσει: «Εχω ένα τεράστιο σεβασμό για τον χορό. Γι’ αυτό και αναζητώ πάντα χορευτές που γνωρίζουν σε βάθος γιατί και πώς χορεύουν». Στο χοροθέατρό της, η γεννημένη το 1940 στη Γερμανία Πίνα Μπάους καλλιεργεί τη φόρμα του τραγικού με έναν τρόπο σύγχρονο που δανείζεται στοιχεία από την πραγματικότητα. Αναμειγνύονται η αγάπη και ο πόνος, το όνειρο και η σκληρότητα. Οι σκηνικές συνθέσεις της «ακουμπούν» στη Φύση: ένα δέντρο, σκόρπια φύλλα, φρέσκο χώμα, νερό. Αποκλείει οτιδήποτε διακοσμητικό, που δεν έχει καμία χρησιμότητα. «Ολα πρέπει να είναι απαραίτητα στην εξέλιξη του θεάματος», λέει. Η ίδια αναγκαιότητα οδηγεί και τις χορογραφίες της. «Το μόνο κίνητρο είναι να ανακαλύψουμε μια γλώσσα για εκείνους που δεν μπορούν να εκφραστούν με διαφορετικό τρόπο. (…) Σε πολλά από τα έργα μου ο χορός είναι παρών, αλλά με τρόπο έμμεσο. Θέλω να πω ότι οι κινήσεις είναι τόσο απλές ώστε κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι αυτό δεν είναι χορός». Στο επίκεντρο της τέχνης της είναι ο άντρας και η γυναίκα: «Στην καθημερινότητα υπάρχουν τόσα πράγματα, τόσες πληροφορίες που φαντάζουν άχρηστες λεπτομέρειες. Και όμως, αν τις επεξεργαστείς είναι θεμελιώδεις». Η αδυναμία της επικοινωνίας, η μοναδικότητα του καθενός και η ακατάβλητη εξερεύνηση του εσωτερικού μας κόσμου, οι φόβοι, η απελπισία και η οδύνη εξακολουθούν να την απασχολούν και να την εμπνέουν έως σήμερα, στα 68 της χρόνια.

Ενας βαθύς στοχασμός πάνω στη θλίψη
Η χορογραφημένη όπερα της Πίνα Μπάους, βασισμένη στον «Ορφέα και την Ευρυδίκη» του Γκλουκ, θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο

Της Μαριας Κατσουνακη, Η Καθημερινή, 06/07/2008

Λίγο πριν κλείσουν τα φώτα κι ενώ η ορχήστρα κούρδιζε τα όργανα έριξα μια τελευταία ματιά στην οροφή, ζωγραφισμένη με τα φωτεινά χρώματα του Σαγκάλ. Τι να πρωτοκοιτάξεις, εξάλλου, στην ιστορική Οπερά Γκαρνιέ; Το εμβληματικό αυτό νεομπαρόκ κτίριο του 19ου αιώνα, με την υπογραφή ενός 35χρονου άγνωστου αρχιτέκτονα, του Σαρλ Γκαρνιέ, φιλοξενούσε για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων την όπερα «Ορφέας και Ευρυδίκη» του Γκλουκ χορογραφημένη και σκηνοθετημένη από την Πίνα Μπάους. Κατάμεστη η αίθουσα με τις 1.900 θέσεις από κόκκινο βελούδο. Ενα κοινό μεικτό, με πολλούς νέους θεατές, ατμόσφαιρα χωρίς καμιά επισημότητα, χαλαρή, οικεία, σε μια πόλη που βομβαρδίζεται από πολιτιστικά γεγονότα όλο το χρόνο. Παρ' όλα αυτά, η υπογραφή της, 68χρονης σήμερα, ηγερίας του ευρωπαϊκού χοροθεάτρου σε μια όπερα που είχε πρωτοσκηνοθετήσει το 1975, σήμανε συναγερμό.

Τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί και εμείς (δύο Ελληνίδες δημοσιογράφοι) μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε θέση ως απεσταλμένες του Φεστιβάλ Αθηνών που είχε συμπεριλάβει την παράσταση στο καλοκαιρινό πρόγραμμα της Επιδαύρου. Ηταν μέσα Φεβρουαρίου, στην Αθήνα χιόνιζε, στο Παρίσι είχε έναν ευχάριστο χειμωνιάτικο καιρό... [συνεχίζεται]

«ΑΜΛΕΤ» ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΟΥΜΠΙΝΕ - «ΒΑΤΡΑ - Χ» ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ

  • Η φημισμένη βερολινέζικη θεατρική ομάδα της Σαουμπίνε, μετά τη «Λυσσασμένη γάτα» του Τένεσι Ουίλιαμς, επανέρχεται για δεύτερη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών με τον δικό της «Αμλετ», αύριο Δευτέρα 7, μεθαύριο Τρίτη 8 και την Τετάρτη 9 Ιουλίου στην Πειραιώς 260 [Χώρος Δ]. Σκηνοθετημένος από τον γνωστό Γερμανό σκηνοθέτη και διευθυντή της Σαουμπίνε Τόμας Οστερμάγιερ, αυτός ο «Αμλετ» εμπνέεται από τη σκέψη του Αντονέν Αρτό, το έργο του Αϊζενστάιν και του Μέγερχολντ. Μια ακόμα ερεθιστική, αιρετική ανάγνωση ενός κλασικού έργου, σε παγκόσμια πρεμιέρα, μέσα από την οποία ο 40χρονος Οστερμάγιερ σκηνοθετεί ένα κείμενο του παρελθόντος αναζητώντας αναλογίες με το σήμερα.
  • Ποιο ενδιαφέρον μπορεί να παρουσιάζει σήμερα η κάθοδος του Διόνυσου στον Αδη προς αναζήτηση του άξιου Ευριπίδη, η κωπηλασία στην Αχερουσία λίμνη υπό τα κοάσματα των βατράχων και ο δραματικός αγώνας Αισχύλου - Ευριπίδη στο παλάτι του Πλούτωνα; Το ερώτημα τέθηκε από τον Γιάννη Χουβαρδά και το Εθνικό Θέατρο στον Δημήτρη Λιγνάδη ο οποίος υπογράφει σκηνοθετικά την παράσταση «Βάτρα - Χ» η οποία παρουσιάζεται στις 11 και 12 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Παίζουν οι: Στεφανία Γουλιώτη, Δημήτρης Λιγνάδης, Γιώργος Μαρίνος, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης κ.ά.

Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας

Χόφες Σέκτερ
Πιστό στο καλοκαιρινό ραντεβού του, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, ανοίγει και πάλι τα φτερά του. Από 18 έως 27 Ιούλη, για 14η συνεχόμενη χρονιά, θα καλωσορίσει γνωστούς χορογράφους και σχήματα που έχουν εμφανιστεί στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου, αλλά και νέους δημιουργούς του πειραματικού χορού, από διάφορες χώρες και ηπείρους. Κάποιοι απ' αυτούς θα εμφανιστούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το σταθερό στίγμα του προγραμματισμού του δίνουν η ανάδειξη της διεθνούς και ελληνικής δημιουργίας. Φέτος, εστιάζοντας στην έρευνα, το πρόγραμμά του περιλαμβάνει δέκα σχήματα και δημιουργούς από διαφορετικές χώρες, οι οποίοι θα δώσουν συνολικά δεκαέξι παραστάσεις. Χαρακτηριστικό του φετινού προγραμματισμού είναι ότι πολλές ομάδες επιλέγουν να συνεργαστούν με σημαντικούς χορογράφους από άλλες χώρες, ή σημαντικοί δημιουργοί επιλέγουν να συνεργαστούν με εξαιρετικούς χορευτές επίσης από διαφορετικά μέρη του κόσμου, δημιουργώντας ένα κλίμα γόνιμης συνεύρεσης. Θα παρουσιαστούν δημιουργίες από τη Νότιο Αφρική, τη Βρετανία, την Πορτογαλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και, για πρώτη φορά στην Καλαμάτα, από την Ιαπωνία. Στον κατάλογο όμως των χωρών από τις οποίες κατάγονται κάποιοι από τους χορογράφους, θα πρέπει να προστεθεί η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και το Ισραήλ, ενώ στον κατάλογο της χώρας καταγωγής των σχημάτων θα προστεθεί, για πρώτη φορά στην Καλαμάτα, η Βραζιλία.
Βία Κάτλχονγκ
Οπως σημειώνει η καλλιτεχνική διευθύντρια Βίκυ Μαραγκοπούλου, «Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας παραμένει σταθερό στην πορεία που έχει χαράξει όλα τα προηγούμενα χρόνια: να μεταφέρει στο ελληνικό κοινό μια όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρη αποτύπωση των ποικιλόμορφων τάσεων που συνθέτουν το τοπίο του σύγχρονου χορού, φέρνοντας την ιδιαίτερη φωνή των δημιουργών σε πρώτο πλάνο. Στήνει έτσι το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να ανθήσει ο διάλογος κοινού - καλλιτεχνών αλλά και η επικοινωνία και η ανταλλαγή μεταξύ των δημιουργών».

Το Φεστιβάλ ανοίγει (18/7, 19/7, Γυμναστήριο Πολυκλαδικού Λυκείου Καλαμάτας, 8μ.μ.) ο Νοτιοαφρικανός Γκρέγκορι Μακόμα, ο οποίος θα παρουσιάσει το σόλο «Beautiful Me». Ενας μονόλογος για την ομορφιά που κρύβεται μέσα στον άνθρωπο, με μουσική που ερμηνεύεται ζωντανά από τέσσερις εξαιρετικούς Αφρικανούς μουσικούς. Σ' αυτό το παράξενο εγχείρημα - ελεγεία έχουν συμβάλει άλλοι τρεις χορογράφοι, μεταξύ των οποίων και ο γνωστός στο ελληνικό κοινό Ακραμ Καν... [Η. Μόρτογλου, Ριζοσπάστης, 06/07/2008]

Μολιέρου «Ταρτούφος» με Βουτά και Καρακατσάνη


Ενα εκπληκτικό έργο και μια αξιόλογη παράσταση μπορείτε να δείτε φέτος το καλοκαίρι σε επιλεγμένα φεστιβάλ. Πρόκειται για τον «Ταρτούφο» του Μολιέρου, ένα έργο διαχρονικό, που μοναδικά ερμηνεύει ο Θύμιος Καρακατσάνης και ο Κώστας Βουτσάς στην πρώτη τους κοινή θεατρική συνάντηση. Οι δύο σπουδαίοι ηθοποιοί ερμηνεύουν τη διαχρονική κωμωδία του Μολιέρου, που ανεβαίνει σε μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη, σκηνοθεσία Θύμιου Καρακατσάνη και σκηνικά - κοστούμια Ρένας Γεωργιάδου.

Ο ανεπανάληπτος Θύμιος Καρακατσάνης στο ρόλο του Ταρτούφου (αδίστακτου απατεώνα) και ο μοναδικός Κώστας Βουτσάς στο ρόλο του Οργκόν (ηλιθίου, ευκολόπιστου). Μαζί τους ο Τάκης Παπαματθαίου, η Ελευθερία Ρήγου, ο Βασίλης Κούκουρας, η Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, η Φιλίτσα Καλογεράκου, ο Περικλής Αλμπάνης, ο Γιώργος Μπασιάκος και ο Κώστας Ευριπιώτης.

  • Δίωξη και καταξίωση

Ο «Ταρτούφος» γράφτηκε στα 1664 και προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των θρησκόληπτων της Αυλής του Λουδοβίκου ΙΔ΄, που είχαν σαν αποτέλεσμα την πεντάχρονη δίωξή του. Η κωμωδία του Μολιέρου είναι μια οξύτατη σάτιρα κατά της υποκρισίας και στην εποχή του αντιμετωπίστηκε σαν σάτιρα εναντίον της ευλάβειας.

Το έργο είναι δομημένο γύρω από τον άξονα του δίπολου Ταρτούφου και Οργκόν. Η πονηριά και η υποκρισία του πρώτου βρίσκει πρόσφορο έδαφος χάρη στην αφέλεια και την ευπιστία του δεύτερου. Η κυρία Περνέλ, μητέρα του Οργκόν, φεύγει οργισμένη από το σπίτι του γιου της, θεωρώντας επιλήψιμη τη διαγωγή όλης της οικογένειας. Αντίθετα, θεωρεί υποδειγματικό το ήθος του Ταρτούφου, ενός προσώπου που τον τελευταίο καιρό ζει στο σπίτι του Οργκόν, και όλοι τον βλέπουν σαν υποκριτή και παρείσακτο, εκτός από την κυρία Περνέλ και τον Οργκόν, που τον θεωρούν «άγιο άνθρωπο». Ο αφελής Οργκόν είχε γνωρίσει τον Ταρτούφο στην εκκλησία και σχημάτισε την εντύπωση ότι είναι ένας ασκητικός ταπεινόφρων άνθρωπος, αφοσιωμένος ολόψυχα στη θρησκεία και την αγαθοεργία. Θαμπωμένος από την «αγιοσύνη» του Ταρτούφου, τον έφερε στο σπίτι του συγκινημένος, και αφέθηκε στην ολοκληρωτική του επιρροή. Στο σπίτι του Οργκόν, ο Ταρτούφος βρήκε την ευκαιρία που περίμενε. Ζει από τη γενναιόδωρη ευεργεσία του ιδιοκτήτη, τον οποίο εύκολα απομυζά και εκμεταλλεύεται. Μάταια ο Κλεάνθης και η Ντορίν προσπαθούν να του ανοίξουν τα μάτια και να τον πείσουν για τη φαυλότητα και την υποκρισία του ευνοουμένου του. Ο θαυμασμός και η αγάπη του Οργκόν προς αυτόν δεν επιδέχονται την παραμικρή αμφισβήτηση. Ακόμα και όταν ο γιος του, του αποκαλύπτει το άνομο πάθος του Ταρτούφου για τη γυναίκα του, ο Οργκόν δεν πείθεται. Η φιληδονία του Ταρτούφου, η καλυμμένη από το μανδύα της σεμνότητας και της θεοσέβειας, θα αποτελέσει το βασικό μοχλό για την αποκάλυψή του. Δίκαια, λοιπόν, ο «Ταρτούφος» αποτελεί το συνώνυμο της υποκρισίας, από την οποία ουδέποτε απαλλάχτηκαν οι κοινωνίες.

  • Ο Μολιέρος για τον «Ταρτούφο»

«Να λοιπόν μια κωμωδία για την οποία έγινε πολύς θόρυβος, η οποία καταδιώχτηκε για πολύ καιρό, και οι άνθρωποι τους οποίους αναπαρέστησε μας απέδειξαν πως είναι οι πιο ισχυροί στη Γαλλία, απ' όλους όσους είχα μέχρι τώρα αναπαραστήσει. Οι Μαρκήσιοι, οι Φιλάρεσκες και οι Γιατροί, ανέχτηκαν ήπια την αναπαράστασή τους και υποκρίθηκαν πως διασκεδάζουν κι εκείνοι, μαζί με μ' όλον τον κόσμο, με τις προσωπογραφίες που φτιάχτηκαν για αυτούς, μα οι Υποκριτές δεν καταλαβαίνουν από αστεϊσμούς».

«Στην αρχή εξεπλάγησαν και θεώρησαν παράξενο πως είχα το θάρρος να ανεβάσω στη σκηνή τους μορφασμούς τους, και πως επιθύμησα να περιγράψω ένα επάγγελμα στο οποίο εμπλέκονται τόσοι έντιμοι άνθρωποι. Είναι ένα έγκλημα που δε θα μπορούσαν να μου συγχωρήσουν. Οπλίστηκαν όλοι ενάντια στην κωμωδία μου με μια τρομακτική οργή. Είχαν, όμως, τη σύνεση να μην της επιτεθούν από την πλευρά που εκείνη τους έπληξε, είναι πολύ διπλωμάτες για να κάνουν κάτι τέτοιο, και ξέρουν να δρουν πολύ καλά ώστε να μην αποκαλύπτουν τα βάθη της ψυχής τους. Ακολουθώντας την αξιέπαινη συνήθειά τους, κάλυψαν τα συμφέροντά τους με τη δικαιολογία του Θεού, και ο Ταρτούφος έγινε στο στόμα τους ένα έργο που προσβάλλει την ευσέβεια. Είναι γεμάτο, από τη μια ως την άλλη άκρη του, με λόγια αποτρόπαια και δεν υπάρχει τίποτα που να μην είναι άξιο για την πυρά».

«Κάθε του συλλαβή είναι ανόσια, κάθε χειρονομία εγκληματική, και το παραμικρό κλείσιμο του ματιού, και το παραμικρό κούνημα του κεφαλιού, το παραμικρό βήμα προς τα δεξιά ή τ' αριστερά κρύβει μυστήρια, τα οποία χρησιμοποιούν ως μέσο για να μιλήσουν εναντίον μου. Μάταια την υπέβαλα στη φωτισμένη κρίση των φίλων μου, στη λογοκρισία όλου του κόσμου, μάταιες οι διορθώσεις που έκανα, μάταιη και η κρίση του Βασιλιά και της Βασίλισσας που την είδαν, η επιδοκιμασία των πριγκίπων και των υπουργών, που την τίμησαν δημόσια με την παρουσία τους. Η μαρτυρία των χρηστών ανθρώπων, που τη βρήκαν επωφελή, τίποτα απ' όλ' αυτά δεν είχε την παραμικρή χρησιμότητα. Τίποτα δεν κατάφερε να τους μεταπείσει, και κάθε μέρα βάζουν αδιάκριτους ζηλωτές να κραυγάζουν δημοσίως, να μου απευθύνουν ύβρεις θεαρέστως και να με καταριούνται με φιλανθρωπία».

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ, Ριζοσπάστης, 06/07/2008

Η "ΜΥΓΑ" ΕΓΙΝΕ ΟΠΕΡΑ!

Στο «Θέατρο του Σατλέ», στο Παρίσι, έγινε η πρεμιέρα της όπερας «Η Μύγα». Πρόκειται για διασκευή της ομώνυμης κινηματογραφικής ταινίας που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1986. Η οπερατική «Μύγα» ανεβαίνει σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Το μουσικό της θέμα έχει γράψει ο βραβευμένος με όσκαρ συνθέτης Χάουαρντ Σόουρ. Ενώ την ορχήστρα διευθύνει ο τενόρος Πλάσιντο Ντομίνγκο.

Ο Κρόνενμπεργκ σημειολογώντας στην παρθενική απόπειρα της καριέρας του να σκηνοθετήσει όπερα δήλωσε: «Η ταινία "Η Μύγα" είχε πολλά συστατικά όπερας. Αλλά δεν ήθελα να κάνω μια απλή διασκευή του φιλμ στη σκηνή ενός θεάτρου. Ηθελα να του δώσω ζωή. Ηθελα οι θεατές να αισθανθούν λες και "Η Μύγα" δεν είναι μυθοπλασία αλλά κάτι ζωντανό». Οι παραστάσεις της όπερας «Η Μύγα», στο Παρίσι, θα διαρκέσουν έως τις 13 Ιουλίου. Η αμερικανική πρεμιέρα του έργου θα γίνει στον Σεπτέμβριο στην όπερα του Λος Άντζελες.

«Αναζητώντας τον Οιδίποδα» από το «Θέατρο της Σιωπής»

Απόψε είναι η τελευταία παράσταση ενός σημαντικού, πειραματικού έργου πάνω στον μύθο του Οιδίποδα: πρόκειται για το «Αναζητώντας τον Οιδίποδα» από το «Θέατρο της Σιωπής» της Ασπασίας Κράλλη. Η παράσταση «τρέχει» από 1ης Ιουλίου στο Σχολείον (Χώρος Β) και, όπως είπαμε, πραγματεύεται τον μύθο του γένους των Λαβδακιδών. Εξι ηθοποιοί ερμηνεύουν πάνω σε ένα «επικίνδυνα κεκλιμένο επίπεδο» τους μυθικούς ήρωες που συνδέονται με τον καταραμένο οίκο των Λαβδακιδών. Η αφήγηση με τη γλώσσα της σιωπής (της παντομίμας) του μύθου του Οιδίποδα κάνει τη συναρπαστική αυτή ιστορία να εξελιχθεί σε μια εντυπωσιακή παράσταση.

Η αποκάλυψη της αιτίας για την οποία ο πατέρας του Οιδίποδα ήταν καταδικασμένος να δολοφονηθεί από τον γιο του οδηγεί στη διαδρομή της οιδιπόδειας ιστορίας. Οι εικόνες της παράστασης που παίζεται όλη σε ένα επικίνδυνα κεκλιμένο επίπεδο, ο βιασμός του νεαρού Χρύσιππου από τον Λάιο (πατέρα του Οιδίποδα), η αυτοκτονία του Χρύσιππου, η γέννα του Οιδίποδα από την Ιοκάστη επί σκηνής και το μεγάλωμα από τη θετή του μητέρα τη Μερόπη, η δολοφονία του Λάιου από τον Οιδίποδα, το αίνιγμα της Σφίγγας και η απάντηση του από τον Οιδίποδα, η συνάντηση του Οιδίποδα με την Ιοκάστη (σαν άνδρας και γυναίκα), η αυτοκτονία της Ιοκάστης, η παρουσία του αμφίφυλου μάντη Τειρεσία που προσπαθεί μάταια να οδηγήσει τους ήρωες σε σοφότερες επιλογές και όλα αυτά ειπωμένα με τη γλώσσα της σιωπής κάνουν το κοινό να μένει επί μία ώρα με κομμένη την ανάσα.

Επί μία ολόκληρη δεκαετία, η Ασπασία Κράλλη υπηρετεί το μοναδικό στην Ελλάδα είδος θεάτρου, αυτό της Σιωπής, παρουσιάζοντας κάθε φορά στο «Από Μηχανής Θέατρο» εξαιρετικές παραγωγές, παραστάσεις με άποψη, αποτελέσματα μακράς έρευνας και δουλειάς. Η συγκεκριμένη παραγωγή είχε παρουσιαστεί και παλαιότερα, και όπως είχε αποφανθεί η κριτική, «δεν επιτρέπει στο θεατή να πλήξει ούτε λεπτό... Με φαντασία, αριστοτεχνική οικονομία και χιούμορ, ξαναπιάνει τον μύθο απ’ την αρχή, φωτίζοντας κρυμμένες πτυχές του, σχολιάζοντας καταραμένες σχέσεις, χρησμούς και πάθη, μέσα από την τέχνη της παντομίμας».

Το κείμενο και η σκηνοθεσία είναι της Ασπασίας Κράλλη, ενώ τη μουσική υπογράφει ο Σταύρος Γασπαράτος. Διανομή: Ασπασία Κράλλη (Τειρεσίας), Γιώργης Τσαμπουράκης (Οιδίπους), Ηλίας Μελέτης (Λάιος), Μαλαματένια Γκότση (Ιοκάστη), Κώστας Κορωναίος (Βοσκός Α΄ και Β΄ - Μερόπη). Σαξόφωνο παίζει ο μουσικός Δημήτρης Γιαννόπουλος. [Ηλίας Μαγκλίνης, Η Καθημερινή, 05/07/2008]

Friday, July 4, 2008

«ΟΡΝΙΘΕΣ» ΑΠΌ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ... ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

Τα βέβηλα και απαγορευμένα αριστοφανικά «Πουλιά» αναβιώνουν στο Ηρώδειο
Γράφει η Έλενα Δ. Χατζηιωάννου, ΤΑ ΝΕΑ, 05/07/2008
Το στιγμιότυπο με τους συντελεστές  των «Ορνίθων» Γιάννη Τσαρούχη  (σκηνικά- κοστούμια), Μάνο Χατζιδάκι (μουσική), Κάρολο Κουν (σκηνοθεσία), Ραλού Μάνου (χορογραφία)απουσιάζει ο Βασίλης Ρώτας που  έκανε τη μετάφραση- διασκευή- είναι από την πρόβα τζενεράλε της Παρασκευής 28 Αυγούστου  1959 στο Ηρώδειο, που  κράτησε ώς τις 8.00 το  πρωί του Σαββάτου. Εκείνη  την εποχή ο χρόνος στο Θέατρο Τέχνης υπερέβαινε κάθε πρόβλεψη. Γιατί οι σπουδαίες παραστάσεις δεν είναι  μόνο αποτέλεσμα έμπνευσης  αλλά και μόχθου ταλαντούχων ανθρώπων
Το στιγμιότυπο με τους συντελεστές των «Ορνίθων» Γιάννη Τσαρούχη (σκηνικά- κοστούμια), Μάνο Χατζιδάκι (μουσική), Κάρολο Κουν (σκηνοθεσία), Ραλού Μάνου (χορογραφία) απουσιάζει ο Βασίλης Ρώτας που έκανε τη μετάφραση- διασκευή- είναι από την πρόβα τζενεράλε της Παρασκευής 28 Αυγούστου 1959 στο Ηρώδειο, που κράτησε ώς τις 8.00 το πρωί του Σαββάτου. Εκείνη την εποχή ο χρόνος στο Θέατρο Τέχνης υπερέβαινε κάθε πρόβλεψη. Γιατί οι σπουδαίες παραστάσεις δεν είναι μόνο αποτέλεσμα έμπνευσης αλλά και μόχθου ταλαντούχων ανθρώπων

Οι ιστορικοί «Όρνιθες» του Θεάτρου Τέχνης ξαναπετούν στο Ηρώδειο, σε μια αναβίωση με πολλούς αποδέκτες. οι παλιοί θα θυμηθούν το ευφρόσυνο πανηγύρι που ανάστησε τον Αριστοφάνη, οι νέοι θα γνωρίσουν την τελειότερη αισθητική φόρμα του μεταπολεμικού μας θεάτρου κι ίσως αναγνωρίσουμε πως, όταν το καλό θέατρο συγκρούεται με το σύστημα, μπορεί να το σφυροκοπήσει και να βγει τροπαιοφόρο.

Το πέταγμα των «Ορνίθων» συνδέθηκε με ένα εκκωφαντικό σκάνδαλο και μια πρωτοφανή λογοκρισία. Την απαγόρευση της παράστασης από τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, υπουργό Προεδρίας της Κυβερνήσεως Καραμανλή, «ως προσβάλλουσα το θρησκευτικό αίσθημα του λαού». Η πρεμιέρα στο Ηρώδειο έκανε πάταγο. Δίχασε το κοινό, σε φανατισμένους πολέμιους και θερμούς υποστηρικτές. Έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο. Σύσσωμες οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες χαρακτήρισαν την παράσταση «βέβηλη» και απόπειρα «κουμμουνιστοκοποιήσεως», ενώ η μεγαλύτερη μερίδα της κριτικής την αποδοκίμασε ως «πρόχειρη και απροετοίμαστη».
Το σκάνδαλο έγινε αφορμή να ξεκινήσει ένας δημόσιος προβληματισμός για τη διαλεκτική του σύγχρονου θεάτρου και του αρχαίου δράματος. Και πάντως δεν λύγισε τους δημιουργούς της. Αντίθετα. Ξαναδουλεμένη η παράσταση έγινε ορόσημο ενός μαγικού αισθητικού κόσμου και μάθημα πως τα μεγάλα έργα είναι αποτέλεσμα μόχθου και έμπνευσης ταλαντούχων ανθρώπων που συνεργάζονται με οίστρο και γνώση. Παρά την φτώχεια του, το Θέατρο Τέχνης την ταξίδεψε στην Ευρώπη, βραβεύτηκε στο παρισινό Φεστιβάλ των Εθνών, υμνήθηκε από τον ξένο Τύπο και γύρισε τροπαιοφόρο, για να βρει τον Κωνσταντίνο Τσάτσο να τον συνοδεύει ακόμα η κότα που του είχε κολλήσει ο Φωκίων Δημητριάδης.
Σε μια εποχή που μεταβάλλεται διαρκώς αλλάζοντας το ύφος και το μέγεθος των σκανδάλων, οι πολεμικές, οι αντιπαραθέσεις και τα συγκυριακά επεισόδια των «Ορνίθων» ανήκουν πλέον σε μια επικαιρότητα που διαιωνίζει την κοινωνικοπολιτική και ιδεολογική σύγκρουση εκείνης της εποχής. Γι΄ αυτό και μιλώντας για τους «Όρνιθες» μιλάμε για την ιστορία όχι μόνο του ελληνικού θεάτρου αλλά και του τόπου μας.
Το χρονικό της απαγόρευσης

Στιγμιότυπο από τις  πρόβες των «Ορνίθων»,  στη δεύτερη αναβίωσή  τους, δέκα χρόνια μετά τον  θάνατο του Κάρολου Κουν  (1997), που επιμελήθηκαν  σκηνοθετικά ο Γιώργος  Λαζάνης και ο Μίμης  Κουγιουμτζής. Δίπλα τους  η Ζουζού Νικολούδη, που  έκανε τις χορογραφίες με  τη συνεργασία της Δώρας  Στράτου, οι οποίες πήραν  την τελική μορφή (1962),  όταν ο Κουν άλλαξε την  πρώτη εκδοχή  (χορογραφία Ραλούς  Μάνου) του Χορού των  Πουλιών
Στιγμιότυπο από τις πρόβες των «Ορνίθων», στη δεύτερη αναβίωσή τους, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του Κάρολου Κουν (1997), που επιμελήθηκαν σκηνοθετικά ο Γιώργος Λαζάνης και ο Μίμης Κουγιουμτζής. Δίπλα τους η Ζουζού Νικολούδη, που έκανε τις χορογραφίες με τη συνεργασία της Δόρας Στράτου, οι οποίες πήραν την τελική μορφή (1962), όταν ο Κουν άλλαξε την πρώτη εκδοχή (χορογραφία Ραλούς Μάνου) του Χορού των Πουλιών
Aύγουστος 1959. Το Θέατρο Τέχνης δίνει την πρώτη του παράσταση στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού με τους «Όρνιθες», συμμετέχοντας για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών, το οποίο έως τότε μονοπωλούσαν παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Η πρεμιέρα ερεθίζει μερίδα θεατών, κυρίως στο μουσικό της μέρος, στη σκηνή, ανάμεσα στους στίχους 801-1.117, όπου ο Πεισθέταιρος θυσιάζει στους θεούς έναν τράγο και εμφανίζεται ο ιερέας ντυμένος με ράσο παπά, ο οποίος απαγγέλλει το κείμενο ψέλνοντας σε τόνο εκκλησιαστικής ψαλμωδίας. Με το «Αμήν» που λέει, ακούγονται και οι πρώτες αποδοκιμασίες «Αίσχος», «Ντροπή», «Σταματήστε». Από το πάνω όμως διάζωμα δυναμώνουν οι επευφημίες και τα «Μπράβο». Από κείνη τη στιγμή και μετά άρχισε να κλιμακώνεται ο εκνευρισμός. Επήλθε οχλαγωγία. Στον χαιρετισμό των συντελεστών της παράστασης τα δύο στρατόπεδα συναγωνίζονταν επί δέκα λεπτά ποιο θα ακουστεί πιο καθαρά. Φανερά ενοχλημένος ο Κωνσταντίνος Τσάτσος ο οποίος παρακολουθούσε την παράσταση από τον θώκο των επισήμων- ανάμεσά τους η Μπεγκούμ, σύζυγος του Αγά Χαν - κάλεσε τους υπεύθυνους του Φεστιβάλ, τους επιτίμησε ζωηρά και έκλεισε το Ηρώδειο για μία μέρα, με προπωλημένα τα εισιτήρια της Κυριακής, ενώ οι επόμενες δύο παραστάσεις αντικαταστάθηκαν εκτάκτως από τις «Χοηφόρους» και «Ευμενίδες» του Εθνικού Θεάτρου (3 και 4 Σεπτεμβρίου). Από το πρωί της Κυριακής 30 Αυγούστου, ακουγόταν από το κρατικό ραδιόφωνο η ανακοίνωση: «Κατ΄ εντολήν του υπουργού Προεδρίας Κυβερνήσεως κ. Κωνσταντίνου Τσάτσου, ματαιούται η παράστασις των Ορνίθων του Αριστοφάνους». Στην ουσία, ένα έργο συνολικά προοδευτικό, απογειωμένο μουσικά και αισθητικά, ερχόταν σε ρήξη με την συντήρηση της εποχής εκείνης και τις «ασφάλειες» του ακαδημαϊσμού.
  • Η απάντηση Κουν
Ιστορικής σημασίας και η ψύχραιμη τοποθέτηση του Κουν («ΤΑ ΝΕΑ», 31 Αυγούστου 1959): «Σαν καλλιτέχνης σέβομαι απολύτως κάθε γνώμη και οποιαδήποτε κρίση για την εργασία μου καθώς και για την απόδοση των συνεργατών μου. Ο θεατής έχει δικαίωμα να φρονεί ό,τι νομίζει για ό,τι βλέπει και για ό,τι ακούει. Όπως το Θέατρο Τέχνης πρεσβεύει για την παρουσίαση του Αριστοφάνη ότι είναι επιβεβλημένο να συγχρονίζεται και να χρησιμοποιούνται στοιχεία από την τωρινή ζωή, για να γίνεται κατανοητό και αισθητό το έξοχο πνεύμα και η καυστική, σατυρική διάθεση του αρχαίου κωμωδιογράφου (...). Εν τούτοις, για τους ιθύνοντες του Φεστιβάλ το πράγμα παρουσιάζεται εντελώς διαφορετικό. Δεν είναι κατά κανένα τρόπο νοητό να έρχονται και να αθετούν την συμφωνία και με εντελώς αστεία επιχειρηματολογία. Οι υπεύθυνοι του ΕΟΤ έλαβαν γνώση εγκαίρως όλου του κειμένου της ελεύθερης μετάφρασης του Βασίλη Ρώτα και είχαν μάλιστα διατυπώσει και ορισμένες παρατηρήσεις σε δύο- τρία σημεία. Επειδή επρόκειτο για πράγματα ανώδυνα, τις είχα δεχθεί και είχα αφαιρέσει τα μέρη εκείνα. Η ηγεσία του Φεστιβάλ παρακολούθησε την προετοιμασία του έργου και το βράδυ της Παρασκευής η διοίκηση παρευρέθη στη γενική δοκιμή και έμεινε στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού ώς τις 8 το πρωί που κράτησε η τελευταία μας πρόβα. Καμία παρατήρηση δεν διετυπώθη, καμία αντίρρηση, καμία επιφύλαξη. Είναι συνεπώς ακατανόητο εκ των υστέρων να επιστρατεύεται η δικαιολογία, ότι παρουσιάσθηκαν ορισμένες σκηνές “κατά τρόπον προσβάλλοντα το θρησκευτικό αίσθημα του λαού” και να μας ματαιώνουν τις παραστάσεις για τις οποίες είχαμε συμφωνήσει. Δεν υπάρχει τίποτα που να προσβάλλει το θρησκευτικό αίσθημα και η σάτιρα την ώρα της θυσίας του τράγου δεν έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και αντιθρησκευτικό χρώμα. Κατά τον ίδιο άλλωστε τρόπο και ο Αριστοφάνης λέει μέσα στο έργο χίλια δύο πράγματα για τους θεούς του Ολύμπου, χωρίς να θεωρηθεί ποτέ ότι διέσυρε τη θρησκεία».
Βροχή από «αίσχος» και «μπράβο»

Ο Δημήτρης Χατζημάρκος στον ρόλο του Πεισθέταιρου, στην πρώτη παράσταση των «Ορνίθων»
Ο Δημήτρης Χατζημάρκος στον ρόλο του Πεισθέταιρου, στην πρώτη παράσταση των «Ορνίθων»
Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του Κουν, ο Γιώργος Λαζάνης ρίχνει φως στα γεγονότα που έγιναν αφορμή για τις ακραίες αντιδράσεις του κοινού. («ΤΑ ΝΕΑ», 22 Απριλίου 1997):
«Αφορμή για να φανεί η παράσταση απροετοίμαστη στάθηκαν δύο γεγονότα. Σκίστηκε το χαρτί που είχε βάλει ο Γιάννης Τσαρούχης στο πάτωμα του σκηνικού. Κι αμέσως φύσηξε αεράκι και πήρε τις παρτιτούρες του Μάνου Χατζιδάκι, που διηύθυνε ζωντανά την ορχήστρα. Η ορχήστρα άλλο τραγούδι, ο χορός άλλο. Στην αναμπουμπούλα βγαίνει κι ο ιερέας με ρούχα παπά κι αρχίζει την ψαλμωδία. Τότε ακούστηκε το πρώτο “αίσχος” από το κοίλο που συνεχίστηκε πιο δυνατά με την εμφάνιση του πρέσβη, που τόσο ο Κουν όσο και ο Τσαρούχης είχαν ιδιαίτερα τονίσει. Από το επάνω όμως διάζωμα αρχίζουν όρθιοι οι θεατές να φωνάζουν “μπράβο”. Ήσαν οι νέοι εκείνης της εποχής, “οι σοφοί και οι αθώοι” που έλεγε ο Τσαρούχης.
Εμείς, ο θίασος με τα “μπράβο” που ακούσαμε πήραμε δύναμη και συνεχίσαμε ψυχωμένοι. Σοκάριζε όμως το σώμα μας, που ήταν σχεδόν γυμνό- ο Τσαρούχης δεν μας είχε βάλει τότε μάλιες και μάλιστα με τον ιδρώτα άρχισε να φεύγει η μπογιά. Ο Κ. Τσάτσος δίνει εντολή να κλείσει το Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Εμείς πήγαμε την Κυριακή, από νωρίς στο Ηρώδειο. Από τη μια πλευρά οι αστυνομικοί που δεν μας άφηναν να περάσουμε κι από την άλλη ο κόσμος που έρχονταν ορμητικά να δει την παράσταση (...). Ο Κουν όμως δεν πτοήθηκε από τον σκανδαλώδη θόρυβο. Δεν τα παράτησε. Άρχισε αμέσως να δουλεύει την παράσταση, διορθώνοντας ανεπαίσθητα κάποια πράγματα, όπως π.χ. το κοστούμι του ιερέα, που του αφαίρεσε τα πολλά ρεαλιστικά στοιχεία του ορθόδοξου παπά, τις μάλιες που φόρεσε ο Χορός των Πουλιών. Και τον επόμενο χρόνο ξαναπαρουσιάζει τους “Όρνιθες” στο Θέατρο του Πάρκου, του Πεδίου του Άρεως. Αυτή την παράσταση παρακολούθησαν θεατράνθρωποι από τη Γαλλία και την Αγγλία, που ενθουσιάστηκαν και τη ζήτησαν να παιχτεί στα μεγάλα Φεστιβάλ Σαίξπηρ, Εθνών (...). Οι “Όρνιθες” ενθουσίασαν. Το νοιώθαμε, το βλέπαμε. Θυμάμαι τον Κουν να περπατάει πάνω κάτω νευρικά, χωρίς τσιγάρο, χωρίς φαγητό. Και θυμάμαι που επιστρέφοντας στην Ελλάδα στα σύνορα, στους Ευζώνους, που σταματήσαμε για έλεγχο, οι υπάλληλοι του Τελωνείου μάς υποδέχτηκαν ως νικητές. Γιατί είχαν φθάσει πριν από μας τα νέα για τον θρίαμβο και τη βράβευση της παράστασης ως την καλύτερη εθνική εκπροσώπηση [...].
Φωτογραφία

Η ίδια σκηνή με τον Νίκο Μπουσδούκο Πεισθέταιρο,
στην τρίτη αναβίωση της ιστορικής παράστασης, 49 χρόνια μετά, που θα παιχτεί, στις 20 και 21 Ιουλίου, στο Ηρώδειο

Φωτογραφία

Η απαγόρευση των «Ορνίθων» από τον
αρμόδιο τότε υπουργό Προεδρίας της Κυβερνήσεως Κωνσταντίνο Τσάτσο τον χρέωσε με μια από τις πιο διάσημες γελοιογραφίες του Φωκίωνα Δημητριάδημια κότα με λειρί, που έκτοτε έσερνε πάντα και παντού ο υπουργός της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή

Φωτογραφία

Ο Θύμιος Καρακατσάνης- Πεισθέταιρος με τον Παντελή Παπαδόπουλο- Ευελπίδη (οι δυο Αθηναίοι που εγκατέλειψαν την πόλη τους με την ελπίδα να φτιάξουν μια πολιτεία στον ουρανό, όπου τα πουλιά θα ΄ναι αφέντες) στη δεύτερη αναβίωση των «Ορνίθων» που παίχτηκαν στην Επίδαυρο το 1997
Φωτογραφία
Σχέδιο του Γιάννη Τσαρούχη για τα κοστούμια του χορού της παράστασης του 1959

ΔΕΚΑ ΣΤΑΘΜΟΙ
  • 29 Αυγούστου 1959: Πρεμιέρα των «Ορνίθων» στο Ηρώδειο, πρώτη συμμετοχή του Θεάτρου Τέχνης στο Φεστιβάλ Αθηνών και απαγόρευση της επόμενης παράστασης.
  • 28 Μαΐου 1960: Η απαγόρευση έχει αρθεί και οι «Όρνιθες» παρουσιάζονται με μικρές αλλαγές στο υπαίθριο θέατρο του Νίκου Χατζίσκου (στο Πεδίο του Άρεως στην οδό Μαυροματαίων)
  • 13 Ιουνίου 1962: Νέα πρεμιέρα στο θέατρο του Πεδίου του Άρεως σε μια ξαναδουλεμένη παράσταση, όπου αρχικές χορογραφίες της Ραλλούς Μάνου έχουν αντικατασταθεί με τις οριστικές έκτοτε της Ζουζούς Νικολούδη.
  • 2,3,4 Ιουλίου 1962: Οι «Όρνιθες» παίζονται στο θέατρο «Σάρα Μπερνάρ» στο Παρίσι, στο πλαίσιο της Στ΄ περιόδου του Θεάτρου των Εθνών και κερδίζουν το Βραβείο καλύτερης εθνικής συμμετοχής.
  • 1964: Οι «Όρνιθες παίζονται στο Φεστιβάλ Σαίξπηρ στο Λονδίνο και θριαμβεύουν ως «το απόλυτο θέατρο» και «η πιο έξοχη παράσταση της θεατρικής Αμφικτυονίας».
  • 1965,1966,1967: Προσκλήσεις από όλη την Ευρώπη και περιοδεία σε Λονδίνο, Παρίσι, Βαρσοβία, Μόσχα, Λένινγκραντ, Ζυρίχη, Κύπρο, Ισραήλ, Βενετία, Μόναχο. Καθολική αναγνώριση.
  • 16 Αυγούστου 1975: Με το τέλος της δικτατορίας ανοίγουν οι πύλες της Επιδαύρου για το Θέατρο Τέχνης, που παρουσιάζει με ανανεωμένη διανομή τους «Όρνιθες».
  • 10,11 Ιουλίου 1987: Επαναλαμβάνονται στο Ηρώδειο στη μνήμη του Κουν, πέντε μήνες μετά τον θάνατό του.
  • 28 Ιουνίου 1997: Η δεύτερη αναβίωση από τους επιγόνους του Κουν Λαζάνη και Κουγιουμτζή συμμετέχει στις εκδηλώσεις Θεσσαλονίκη- Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ελλάδας και κλείνει τα Επιδαύρια. 20,21 Ιουλίου 2008: Θα είναι η τρίτη αναβίωση, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Κουν, από τον Διαγόρα Χρονόπουλο, νυν καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεάτρου Τέχνης, ο οποίος συμμετείχε στον Χορό των Πουλιών της πρώτης παράστασης στο Ηρώδειο.

Θεατρικά νέα

Ο Γιάννης Μόρτζος και ο Νίκος Βερλέκης πρωταγωνιστούν στη «Σαμία» του Μενάνδρου, που κάνει πρεμιέρα απόψε [Σάββατο, 05/07/08] στο Θέατρο Αμαλιείον στο Μαρούσι, ενώ θα ακολουθήσει περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Η σκηνοθεσία είναι του Γιάννη Μόρτζου. Παίζουν επίσης (στον ρόλο της Σαμίας) η Γιούλη Ζήκου, ο Σπύρος Μπιμπίλας, ο Τάσος Πολυχρονόπουλος, ο Θοδωρής Προκοπίου και η Ανδρομάχη Παπαδοπούλου που είναι και βοηθός σκηνοθέτη.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός ύστερα από τρία χρόνια απουσίας του από το θέατρο, αλλάζει στέγη και μετακομίζει στην καρδιά της Αθήνας, στο Θέατρο «Βρετάνια» της οδού Πανεπιστημίου, όπου θα παρουσιάσει από τις αρχές Οκτωβρίου, για όλη τη χειμερινή σεζόν την κωμωδία του Νόελ Κάουαρντ «Μη γελάτε, είναι σοβαρό!». Συμπρωταγωνίστριά του θα είναι η Πέγκυ Σταθακοπούλου, ενώ συμμετέχει μεγάλος θίασος. Πρόκειται για μια ιστορία ταυτόχρονα αληθινή και αστεία.

«ΖΟΡΜΠΑΣ» ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΑΛΕΤΟ ΤΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ



Ο Ζορμπάς, ο ήρωας του μυθιστορήματος «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Νίκου Καζαντζάκη, ζωντανεύει επί σκηνής από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, μέσα από τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και τη χορογραφία του Λόρκα Μασίν, στις 10 και 11 Ιουλίου (9.30μμ), στο Θέατρο Πέτρας, στην Πετρούπολη και στις 16, 17/7 στο Θέατρο Σίβηρης, στη Χαλκιδική.

Στην παρουσίαση του πλημμυρισμένου από ρυθμούς και χρώματα έργου συμμετέχουν 200 και πλέον χορευτές επί σκηνής. Ο Μασίν δημιούργησε μία χορογραφία που συνδυάζει τον κλασικό, τον λαϊκό και τον μοντέρνο χορό, μεταφράζοντας το περιεχόμενο του κειμένου σε κίνηση. Η μουσική του Θεοδωράκη συνδυάζει τη συμφωνική μουσική, με τα εντυπωσιακά χορικά και τη λαϊκή ελληνική μουσική. Το μπαλέτο «Ζορμπάς» πρωτοπαρουσιάστηκε σε ολοκληρωμένη μορφή - στην οποία το βλέπουμε και σήμερα - τον Αύγουστο του 1988 στην Αρένα της Βερόνας, με πρωταγωνιστή τον Βλαντίμιρ Βασίλιεφ, σημειώνοντας θριαμβευτική επιτυχία. Από τότε οι όπερες του Λοτζ, της Βαρσοβίας, της Ρώμης, του Πόζναν, καθώς και η Εθνική Λυρική Σκηνή το έχουν συμπεριλάβει στο ρεπερτόριό τους. Πολλές απ' αυτές ανέλαβαν περιοδείες στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Αφρική. Συνολικά στα 19 χρόνια της ζωής του ο «Ζορμπάς» έχει παρουσιαστεί πάνω από 1.000 φορές, ενώ τον έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από δύο εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο.

Ο καταξιωμένος χορογράφος Λ. Μασίν, εκτός από τη χορογραφία υπογράφει και το λιμπρέτο. Τον ομώνυμο ρόλο ερμηνεύει ο διάσημος Ιρέκ Μουχαμέντοφ, διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ. Χορεύουν επίσης οι σολίστ, οι κορυφαίοι και το corps de ballet του Μπαλέτου της ΕΛΣ.

Αλέξανδρου Ρίζου - Ραγκαβή «Του Κουτρούλη ο γάμος»



Η «Θεατρική διαδρομή» παρουσιάζει, σήμερα στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ραφήνας και αύριο (9μ.μ.) στο Δημοτικό Θέατρο Παπάγου, την κωμωδία του Αλέξανδρου Ρίζου - Ραγκαβή «Του Κουτρούλη ο γάμος», σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλατζόπουλου. Παίζουν: Παύλος Χαϊκάλης, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Παύλος Ορκόπουλος, Κατερίνα Μάντζιου, Μιχάλης Μαρκάτης κ.ά. Μουσική: Βασίλης Δημητρίου. Σκηνικά - κοστούμια: Αννα Μαχαιριανάκη. Χορογραφίες: Κατερίνα Ανδριοπούλου. Το έργο στηλιτεύει τα πολιτικά ήθη της εποχής του Οθωνα. Ενας ταπεινής καταγωγής, αλλά πλούσιος Συριανός ράφτης, φθάνει στην Αθήνα, για να παντρολογηθεί με την κόρη του μεγαλοξενοδόχου κυρ-Σπύρου. Οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), οι συναλλαγές μεταξύ εκδοτών, οι παντιέρες των κομματαρχών, τα πολιτικά οφίτσια, οι ματαιόδοξοι καλλιτέχνες, οι εκβιασμοί, τα σκάνδαλα, η βλακεία του Νεοέλληνα ψηφοφόρου, κάνουν το θαύμα τους. Ο Κουτρούλης παντρεύεται... Ολα πηγαίνουν καλά ώσπου αποκαλύπτεται η απάτη.

«ΗΛΕΚΤΡΑ» ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΑΒΙΝΙΟΝ



Η θεατρική ομάδα «Κανιγκούνα» προσκλήθηκε να παρουσιάσει, για 22 βράδια (10/7-2/8), στο Θεατρικό Φεστιβάλ της γαλλικής πόλης Αβινιόν, την τραγωδία του Ούγκο φον Χόφμανσταλ «Ηλέκτρα». Η παράσταση παίχτηκε πρόσφατα στο θέατρο «Θησείον». Στο διεθνές αυτό φεστιβάλ, για πρώτη φορά συμμετέχει ελληνικός θίασος, μεταξύ θιάσων από 21 χώρες του κόσμου. Οι παραστάσεις θα πραγματοποιηθούν στο «THEATRE DES AMANTS», μια μικρή εκκλησία του 17ου αιώνα. Το έργο, που γράφτηκε το 1903, με επιρροές από τα πρώτα ψυχαναλυτικά έργα του Φρόιντ, επαναδιαπραγματεύεται το μύθο των Ατρειδών, εστιάζοντας στη βία των διαπροσωπικών σχέσεων, στην αδυναμία του ενός να ακούσει τον άλλον. Μετάφραση: Κωνσταντίνος Χατζόπουλος. Σκηνοθεσία: Γιάννης Λεοντάρης. Η σκηνογραφική και μουσική επιμέλεια είναι συλλογική. Παίζουν: Μαρία Κεχαγιόγλου, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου, Μαρία Μαγκανάρη, Γιώργος Φριντζήλας.

ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΑΛΣΟΣ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ

Μία από τις ελάχιστες οάσεις πρασίνου στην πλέον πυκνοδομημένη γειτονιά της Αθήνας, το Παγκράτι, κινδυνεύει να συρρικνωθεί ύστερα από την απόφαση του δημάρχου Αθηναίων Νικήτα Κακλαμάνη να κατασκευάσει εντός του άλσους Παγκρατίου ανοικτό θέατρο 350 θέσεων. Χθες οι κάτοικοι του συλλόγου «Προφήτης Ηλίας» πραγματοποίησαν συγκέντρωση στο άλσος και διατύπωσαν για άλλη μια φορά τη βούλησή τους να ματαιωθούν τα σχέδια δόμησης του άλσους, προκειμένου να παραμείνει ένας -έστω και μικρός- πνεύμονας πρασίνου.

Ο δήμαρχος όμως από την πλευρά του φέρεται αποφασισμένος να προχωρήσει στη δημιουργία του θεάτρου. Οπως υποστήριξε στην «Κ» ο αντιδήμαρχος Χ. Ακριτίδης «η κατασκευή αποτελεί προεκλογική δέσμευση του δημάρχου. Αλλωστε, δεν θα καταστραφούν δένδρα και θάμνοι. Το θέατρο θα χτιστεί εκεί όπου παλιά υπήρχαν παλαιότερες κατασκευές».

Το άλσος, συνολικής έκτασης 30 στρεμμάτων, φυτεύτηκε το 1903 από τη βασίλισσα Ολγα και ως τη γερμανική κατοχή φιλοξενούσε και ζωολογικό κήπο. Κατά την περίοδο της χούντας εντός του άλσους λειτουργούσε θέατρο, κινηματογράφος, αλλά και καφετέριες. Ολα αυτά έκλεισαν το 1981 με απόφαση του Αντώνη Τρίτση. Παράλληλα με τρεις αποφάσεις του ΣτΕ το άλσος κρίθηκε δημόσιος κοινόχρηστος χώρος, η συντήρηση του οποίου ανατέθηκε στη δημοτική αρχή Αθηνών. Ο τοπικός σύλλογος, αλλά και η δημοτική παράταξη Ανοικτή Πόλη, που προσπαθεί να διατηρηθεί ο κοινόχρηστος χαρακτήρας του άλσους, υποστηρίζει ότι τα θεατρικά δρώμενα μπορούν να τελεστούν σε ανοιχτούς χώρους, όπως άλλωστε συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Μπορεί θαυμάσια ο δήμος να καλέσει νέες θεατρικές ομάδες, επαγγελματικές και ερασιτεχνικές, προκειμένου να δώσουν παραστάσεις στις πλατείες και τους δρόμους. Αλλωστε, και το πολύ σημαντικό Φεστιβάλ της Αβινιόν στη Νότια Γαλλία διενεργείται στο ύπαιθρο, χωρίς κατασκευές που να επιβαρύνουν τον χώρο.

Να σημειωθεί ότι επί ένα χρόνο οι κάτοικοι διαβιβάζουν το αίτημά τους στον δήμαρχο χωρίς όμως να λαμβάνουν καμία απολύτως απάντηση. [Της Εφης Χατζηιωαννιδου, Η Καθημερινή, 04/07/2008]

ΜΙΑ «ΑΛΛΗ» ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΣ

Οι αλλαγές που μελετώνται για τη διοίκηση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έχουν προκαλέσει ήδη αρθρογραφία και αντιπαραθέσεις. Σήμερα δημοσιεύουμε την άποψη της «Εταιρείας για το κτίριο της Οπερας και της Ακαδημίας Λυρικής Τέχνης “Μαρία Κάλλας”»:

«Το Ιδρυμα Νιάρχου παρουσίασε πρόσφατα το κτιριολογικό πρόγραμμα και τις διατάξεις των χώρων για το νέο κτίριο στον χώρο του Δέλτα Φαλήρου, που θα στεγάσει το Εθνικό μας Λυρικό Θέατρο. Από την ποιότητα της εργασίας που έχει επενδυθεί τα δύο τελευταία χρόνια, από το Ιδρυμα Νιάρχου προκύπτει αβίαστα ότι η Αθήνα και η Ελλάδα θα αποκτήσουν, με καθυστέρηση δεκαετιών, μια Οπερα από τις πλέον άρτιες, σύγχρονες και λειτουργικές της Ευρώπης, πολλαπλάσια σε μέγεθος από τη σημερινή, ένα δημόσιο κτίριο, που η αρχιτεκτονική του θα κοσμεί αυτήν την πόλη.

Είναι φανερό ότι αυτή είναι η χρονική στιγμή, η Διοίκηση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής να επιχειρήσει μία συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της λειτουργίας της και προσαρμογής της στη νέα αυτή πραγματικότητα. Αντ’ αυτού, ενημερωθήκαμε από τον Τύπο ότι με πρωτοβουλία του προέδρου του Δ.Σ.(κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου) προωθείται νομοσχέδιο με το οποίο καταργείται ο καλλιτεχνικός διευθυντής, ενώ δημιουργείται θέση «μάνατζερ» (γενικός διευθυντής /διευθύνων σύμβουλος), που αναλαμβάνει εκτός από τα διοικητικά και τον έλεγχο των καλλιτεχνικών ζητημάτων.

Σύμφωνα με την προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση, ο καλλιτεχνικός διευθυντής υποβιβάζεται σε «καλλιτεχνικό στέλεχος» χωρίς κανένα προαπαιτούμενο προσόν, το οποίο διορίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, με αρμοδιότητες που εκχωρούνται κατά περίπτωση από το Δ.Σ., ενώ υποχρεούται σε έλεγχο των καλλιτεχνικών προτάσεών του από τον γενικό διευθυντή. Ο τελευταίος διορίζεται από το Δ.Σ., χωρίς να προβλέπεται οποιοδήποτε προαπαιτούμενο προσόν για τον διορισμό του.

Είναι φανερό, ότι πρόκειται για μεγάλη οπισθοχώρηση, που αποδιοργανώνει την ΕΛΣ και αποτρέπει οποιοδήποτε πρόσωπο εγνωσμένου και διεθνούς κύρους να αναλάβει καθήκοντα καλλιτεχνικού διευθυντή. Θα ήταν χρήσιμο, να αναρωτηθεί το Δ.Σ. της ΕΛΣ εάν οι διατελέσαντες καλλιτεχνικοί διευθυντές, ο Αλκης Μπαλτάς, ο Λουκάς Καρυτινός, ο Περικλής Κούκος, ο Στέφανος Λαζαρίδης ή και ο σημερινός Τζοβάνι Πάκορ θα δέχονταν να υπηρετήσουν στην ΕΛΣ με το καθεστώς που προωθείται ή εάν θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε αύριο μετά τη μεταστέγαση της ΕΛΣ, στο νέο κτίριο της Οπερας, για καλλιτεχνικό διευθυντή έναν Claudio Abbado.

Γενικότερα, η όλη νομοθετική πρόταση διαπνέεται, όπως ρητά δηλώνεται στην Εισηγητική της Εκθεση, από το πνεύμα της «επιχειρηματικότητας» και της «ανταγωνιστικότητας». Ακολουθείται, δηλαδή, για τη Λυρική Σκηνή, το μοντέλο μιας πολυεθνικής εταιρείας με προσωποπαγή μάλιστα χαρακτηριστικά, όπου οι μάνατζερ είναι πιο σημαντικοί από τους παραγωγούς. Μόνο που η ΕΛΣ δεν είναι επιχείρηση που παράγει προϊόντα για καταναλωτές, αλλά ένας εθνικός φορέας που δημιουργεί παραστάσεις υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, διεθνούς μάλιστα αναγνώρισης για ένα κοινό ενημερωμένο και ώριμο.

Σημειώνουμε επίσης ότι διά της απλής απαλείψεως σχετικής παραγράφου καταργούνται τα μουσικά και χορευτικά σύνολα της ΕΛΣ. Αναμένουμε από τον υπουργό να αντιδράσει και να εκφράσει επίσημα την κυβερνητική θέση και πολιτική για την Εθνική Λυρική Σκηνή, καθώς και από τις πολιτικές δυνάμεις να αντιδράσουν σε αυτό το ανοίκειο νομοθέτημα. Πιστεύουμε ότι θα επικρατήσει η κοινή λογική.

Η Εταιρεία μας που εδώ και οκτώ χρόνια αγωνίζεται με έργα για τη δημιουργία του νέου κτιρίου της Οπερας και βλέπει το όραμα να γίνεται σήμερα πραγματικότητα με τη γενναιόδωρη προσφορά του Ιδρύματος Νιάρχου, θα αγωνιστεί η Ελλάδα να μην αποκτήσει μόνο μια περίλαμπρη στέγη για το Εθνικό Λυρικό Θέατρό μας, αλλά και ένα φυτώριο που θα αξιοποιεί και θα αναδεικνύει τα εξαιρετικά ταλέντα που διαθέτει η χώρα μας».

[Η Καθημερινή, 04/07/2008]

«Βάτρα-Χ» αλλιώτικοι ή πώς παίζεται σήμερα ο Αριστοφάνης;

Τι ψάχνει ο Δημήτρης Λιγνάδης με την πρώτη παράσταση που σκηνοθετεί για το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο, την επόμενη εβδομάδα; Τι έχει να μας πει για τον Αριστοφάνη και ειδικότερα για την κωμωδία του «Βάτραχοι» που διάλεξε να ανεβάσει -με τον τίτλο «Βάτρα-Χ»- ως σκηνοθέτης, πρωταγωνιστής αλλά και διασκευαστής του έργου; «Ενα μέρος του κειμένου, κάπου 40%, έχει αντικατασταθεί από κείμενο που έγραψα εγώ», λέει. «Αλλά εμείς το δηλώνουμε. Γιατί κάτι αντίστοιχο γίνεται πάντα στο αρχαίο δράμα, ιδίως στην κωμωδία. Από τη μετάφραση κιόλας ένα μέρος του κειμένου αλλάζει. Εγώ ήθελα από τον τίτλο κιόλας να το δηλώσω. Αλλά η πρωτοτυπία της δικής μας παράστασης είναι ότι εμείς, εκείνη την ίδια στιγμή που αλλάζουμε κάτι, εξηγούμε -μέσω ενός παρένθετου ρόλου, που έχει αναλάβει η Δήμητρα Ματσούκα- τι σήμαινε αυτό στα χρόνια του Αριστοφάνη και τι θα μπορούσε να σημαίνει σήμερα».

Δηλαδή είναι ανεπαρκές για τον σύγχρονο θεατή το κείμενο του Αριστοφάνη; «Αδικαίωτο είναι. Γιατί, πρώτ’ απ’ όλα, τι σημαίνει “κείμενο”; Εγώ δεν πιστεύω ότι είναι μόνο ο γραπτός λόγος ενός έργου, αλλά το σύνολο των υποκείμενων πραγμάτων - δηλαδή χρόνος που γράφτηκε, τόπος, τρόπος, ο στόχος του, όλ’ αυτά. Το ζήτημα λοιπόν είναι πώς αποκωδικοποιείς το κείμενο ώστε και το πνεύμα του να διατηρήσεις και στον κόσμο να το περάσεις. Εγώ αφαιρώ, προσθέτω ή αλλάζω πράγματα όταν δω ότι είναι αναγκαίο για να επικοινωνήσει ο θεατής μου με το πνεύμα του Αριστοφάνη».
Εχει διαπιστώσει ότι ο Αριστοφάνης «μένει αδικαίωτος στα μάτια των νεότερων - από 40 και κάτω. Παλαιότερα είχαμε παραστάσεις που κατέβαζαν στο κοινό της εποχής τους την αρχαία κωμωδία. Σήμερα η κοινωνία είναι άλλη, το κοινό έχει μετασχηματιστεί. Αυτή τη στιγμή έχουμε φύγει ακόμα κι απ’ την επιθεώρηση, ο Λάκης μπαίνει κάθε Τρίτη στο σπίτι μας πια. Επομένως; Τι κάνουμε με τον Αριστοφάνη;».
Κρατάει τις καταστάσεις και τα πρόσωπα του έργου (μετάφραση Νίκος Χαραλαμπόπουλος), αλλά είναι δύο ηθοποιοί (ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και ο ίδιος) που επιχειρούν να το ανεβάσουν. Οι δυο τους παίζουν τους ρόλους του θεού Διόνυσου και του δούλου του Ξανθία που κατεβαίνουν στον Κάτω Κόσμο για να φέρουν πίσω στην Αθήνα τον Αισχύλο ή τον Ευριπίδη και να σώσουν την πόλη. «Παρακολουθούμε την πορεία τους, αλλά και την πορεία των ηθοποιών μες στις σελίδες του έργου. Αυτό προσπαθούμε. Αυτό το παράλληλο αν καταφέρω να μου βγει, η παράστασή θα είναι ευανάγνωστη - γιατί αυτό πρωτίστως μ’ ενδιαφέρει. Εχουμε μια εκπαιδευτική πρόθεση. Παρεμβαίνει το παρένθετο πρόσωπο και λέει «αυτό τότε γινόταν έτσι - η βωμολογία λ.χ. είχε αυτό τον σκοπό. Σήμερα; Για κάντε το! Που το σημερινό κοινό, το “άνετο”, είναι βαθύτατα κλειδωμένο! Θέλουμε επίσης να φωτίσουμε δύο μεγάλα πολιτικά σχόλια που ο Αριστοφάνης κάνει από την αρχή κιόλας και τα οποία συνήθως παραβλέπονται: ποιητή θέλει να φέρει για να σώσει την πόλη - όχι πολιτικό, στρατηγό, πλούσιο χορηγό ή ιερέα. Και δεύτερον εμφανίζει ένα θεό, τον Διόνυσο, σε πολύ γελοία μορφή, χωρίς όμως γι’ αυτό ο κόσμος που διασκεδάζει να χάνει την πίστη του στον θεό. Για βγάλε σήμερα στη σκηνή τον Αγιο Δημήτριο ξεβράκωτο ή με γόβα!»... [Του Βασιλη Αγγελικοπουλου, Η Καθημερινή, 04/07/2008]

Μήδεια (2) – ένας «κλασικός» Δημήτρης Παπαϊωάννου

«Είσαι εκείνος που είδε τη “Μήδεια” τις περισσότερες φορές» μου είχε ανακοινώσει σε ανύποπτο χρόνο ο Δημήτρης. Πράγματι, ένας groupie; Από τη γενική δοκιμή στη Σχολή Καλών Τεχνών (1993) μέχρι το Λονδίνο, από την πρεμιέρα στο Κοτοπούλη-Ρεξ μέχρι το Φεστιβάλ Πέτρας, από τον Βόλο στην Καλαμάτα, από την Μπιενάλε της Λυών (1998) μέχρι, ξαφνικά, στο Φεστιβάλ του Δήμου Παπάγου, το 2002, αν δεν απατώμαι, με τρομερό καύσωνα! Και ήταν τότε που εκεί έφτασε το πρωθυπουργικό ζεύγος του κ. Σημίτη με τη συνοδεία του. Μπα; Κάτι μαγειρευόταν τότε, σκέφτηκα... εκ των υστέρων. Και αν μαγειρευόταν η ανάθεση της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, ποια καλύτερη επιλογή του... chef του οποίου το... μενού το έκρινε η ιστορία διεθνώς.

Μετά το βασανισμένο «2», ο Δημήτρης επέστρεψε στην κατάδική του «Μήδεια», κλασικό πια έργο, και την αναδόμησε προκειμένου να μας αντιπροσωπεύσει στην Κίνα. Σκέπτομαι ότι αν κάποιος, κάπου, κάτι ήξερε, σε αυτήν την εκθαμβωτική αποστολή θα προσέθετε την τριλογία Μάνος Χατζιδάκις - Ραλλού Μάνου «Το καταραμένο φίδι», « 6 Λαϊκές ζωγραφιές», «Ερημιά» και το δίπτυχο του Γιάννη Μέτση «Αντιγόνη» και «Ο ξένος». Υπεράξια διεθνούς εκπροσώπησης. Εστω!
Μου είναι δύσκολο με μια μόνο θέαση να αποφασίσω καθοριστικά για τα θετικά και τα αρνητικά της καινούργιας παραγωγής. Οι συναισθηματικές φορτίσεις παίζουν παραπλανητικά παιχνίδια με τη λογική. Γι’ αυτό θα επανέλθω το φθινόπωρο, με τις παραστάσεις στο Παλλάς. Μια πρώτη γνώμη είναι ότι η μινιμαλιστική αισθητική άποψη του λευκού/μαύρου θα μπορούσε να λειτουργήσει υπερθετικά αν... το τόσο απαραίτητο κόκκινο έκανε την εμφάνισή του στις πιο συγκλονιστικές στιγμές του έργου: όταν οι σάρκες της Γλαύκης ξεσχίζονται, όταν τα μωρά εξολοθρεύονται με ένα θανατερό χτύπημα και αντί τα φανταστικά - αφάνταστα ερυθρά πούπουλα που εκτινάζονταν τότε στον χώρο, τώρα είχαμε λίγα θρύψαλα από γύψο. Αποστασιοποίηση; Ισως.
Οι πολυπληθέστεροι Αργοναύτες υπήρξαν υπερθετικοί, όμως παρόλο που μια φίλη κυρία βγαίνοντας από το θέατρο μουρμούρισε ότι αυτό είναι το θέαμα που θα ήθελε να δει πριν... πεθάνει (!) εγώ σκεφτόμουν ότι, όταν ένας... σκύλος (ο έξοχος Α. Σερβετάλης) κλέβει μια παράσταση, μήπως κάτι δεν πάει καλά; Οπωσδήποτε, θα τα ξαναπούμε. (Πειραιώς 260, 3/6).

[Του Ανδρέα Ρικάκη, Η Καθημερινή, 04/07/2008]

«Το Βυσσινί Τριαντάφυλλο» του Ροδοκανάκη στο Χριστιανικό Μουσείο


Λησμονημένοι καλλιτέχνες

Η ομάδα «Οχι Παίζουμε» επιστρέφει φέτος με μία εις βάθος προσέγγιση του έργου του συγγραφέα Πλάτωνα Ροδοκανάκη. Από το 2006, η συγκεκριμένη ομάδα αναζητά «λησμονημένους καλλιτέχνες των αρχών του περασμένου αιώνα» (το 2006 αφοσιώθηκε στον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και το 2007 στον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο), επιχειρώντας να «εξερευνήσει τις μυστηριώδεις πτυχές» τους. Φέτος, σειρά έχει ο Ροδοκανάκης, και το έργο του «Το Βυσσινί Τριαντάφυλλο».

Με αφορμή τα 100 χρόνια από την πρώτη ανάγνωση του έργου, η ομάδα παρουσιάζει από χθες το βράδυ, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, τη νέα της παραγωγή, υπό τον τίτλο «Rodokanakis Redisco vered 1908-2008. Το Βυσσινί Τριαντάφυλλο». Οι παραστάσεις θα συνεχιστούν έως και τις 13 Ιουλίου, ενώ το έργο θα παιχτεί και στο Bios (16-22/7), στο Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας Ντάνκαν στον Βύρωνα (26-30/7), στο Θέατρο Καστρομηνά στη Χίο (29-31/8) και στο Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς (20-23/9).
Πριν από τις παραστάσεις προηγούνται δεκαπεντάλεπτες παρουσιάσεις από ειδικούς ομιλητές. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει τη διευθύντρια Βυζαντινών Σπουδών στο Χάρβαρντ, Ιόλη Καλαβρέζου, τον θεατρολόγο του Εθνικού Θεάτρου, Σάββα Κυριακίδη και τον θεατρικό συγγραφέα, Ακη Δήμου, μεταξύ άλλων. Η ομάδα υπόσχεται ότι, μετά την ολοκλήρωση της δράσης, θα ακολουθήσει έκδοση που θα λειτουργήσει «αφενός ως μνήμη της παράστασης και αφετέρου ως επιστημονική μελέτη». Μετά τις παραστάσεις στην Αθήνα και στη Χίο, οι συντελεστές της παράστασης έχουν ως στόχο να ταξιδέψουν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, με την προϋπόθεση ότι σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του Ροδοκανάκη.

Thursday, July 3, 2008

Larry Harmon, longtime Bozo the Clown, dies at 83

Ο Λάρι Χάρμον αγόρασε τα δικαιώματα για την εικόνα του κλόουν το 1956, από τον άνθρωπο που πρώτος είχε εμπνευστεί αυτή τη φιγούρα και εκπαίδευσε εκατοντάδες άλλους να εμφανίζονται ως «Μπόζο» σε διάφορα σόου και τηλεοπτικούς σταθμούς στις ΗΠΑ. Παρόλο που ο Λάρι Χάρμον δεν ήταν ο πρώτος που εμφανίστηκε ως «Μπόζο», ήταν ο άνθρωπος που έκανε αμέτρητες εμφανίσεις με τα ρούχα του συγκεκριμένου κλόουν και έδωσε με τη σειρά του την άδεια σε άλλους να εμφανίζονται σε περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα. Η καριέρα του διήρκεσε πάνω από 50 χρόνια, αλλά τα πιο πετυχημένα χρόνια ήταν οι δεκαετίες του 1980 και 1990.«Δεν είχαμε δορυφόρους και δίκτυα όπως σήμερα. Γι΄αυτό δημιούργησα το δικό μου δίκτυο από τοπικούς κλόουν και παραγωγές σε όλη τη χώρα, που με υποχρέωνε να είμαι στο δρόμο 50 εβδομάδες το χρόνο, επί δεκαετίες», έλεγε ο Λάρι Χάρμον. Ο Χάρμον εκτιμούσε ότι ο Μπόζο ήταν μια φιγούρα που συνδέθηκε με περισσότερα από 5.000 προϊόντα και πρωταγωνίστησε σε πάνω από 10.000 ώρες τηλεοπτικού προγράμματος.

In this undated file photo, promoter and entertainer Larry Harmon portrays Bozo the Clown.  Harmon, who appeared as Bozo the Clown for decades and licensed the name to other Bozos around the world, had died at age 83. He died Thursday, July 3, 2008, at his home of congestive heart failure,according to his longtime publicist, Jerry Digney. (AP Photo/International Clown Hall of Fame, file)

AP Photo: In this undated file photo, promoter and entertainer Larry Harmon portrays Bozo the Clown. ...

By JOHN ROGERS, Associated Press

LOS ANGELES - Larry Harmon, who turned the character Bozo the Clown into a show business staple that delighted children for more than a half-century, died Thursday of congestive heart failure. He was 83.

His publicist, Jerry Digney, told The Associated Press he died at his home. Although not the original Bozo, Harmon portrayed the popular clown in countless appearances and, as an entrepreneur, he licensed the character to others, particularly dozens of television stations around the country. The stations in turn hired actors to be their local Bozos.

"You might say, in a way, I was cloning BTC (Bozo the Clown) before anybody else out there got around to cloning DNA," Harmon told the AP in a 1996 interview. "Bozo is a combination of the wonderful wisdom of the adult and the childlike ways in all of us," Harmon said.

Pinto Colvig, who also provided the voice for Walt Disney's Goofy, was the first Bozo the Clown, a character created by writer-producer Alan W. Livingston for a series of children's records in 1946. Livingston said he came up with the name Bozo after polling several people at Capitol Records.

Harmon would later meet his alter ego while answering a casting call to make personal appearances as a clown to promote the records. He got that job and eventually bought the rights to Bozo. Along the way, he embellished Bozo's distinctive look: the orange-tufted hair, the bulbous nose, the outlandish red, white and blue costume.

"I felt if I could plant my size 83AAA shoes on this planet, (people) would never be able to forget those footprints," he said. Susan Harmon, his wife of 29 years, indicated Harmon was the perfect fit for Bozo. "He was the most optimistic man I ever met. He always saw a bright side; he always had something good to say about everybody. He was the love of my life," she said Thursday.

The business — combining animation, licensing of the character, and personal appearances — made millions, as Harmon trained more than 200 Bozos over the years to represent him in local markets. "I'm looking for that sparkle in the eyes, that emotion, feeling, directness, warmth. That is so important," he said of his criteria for becoming a Bozo. The Chicago version of Bozo ran on WGN-TV in Chicago for 40 years and was seen in many other cities after cable television transformed WGN into a superstation.

Bozo — portrayed in Chicago for many years by Bob Bell — was so popular that the waiting list for tickets to a TV show eventually stretched to a decade, prompting the station to stop taking reservations for 10 years. On the day in 1990 when WGN started taking reservations again, it took just five hours to book the show for five more years. The phone company reported more than 27 million phone call attempts had been made.

By the time the show bowed out in Chicago, in 2001, it was the last locally produced version. Harmon said at the time that he hoped to develop a new cable or network show, as well as a Bozo feature film. He became caught up in a minor controversy in 2004 when the International Clown Hall of Fame in Milwaukee took down a plaque honoring him as Bozo and formally endorsed Colvig as the first. Harmon denied ever misrepresenting Bozo's history.

He said he was claiming credit only for what he added to the character — "What I sound like, what I look like, what I walk like" — and what he did to popularize Bozo. "Isn't it a shame the credit that was given to me for the work I have done, they arbitrarily take it down, like I didn't do anything for the last 52 years," he told the AP at the time.

Harmon protected Bozo's reputation with a vengeance, while embracing those who poked good-natured fun at the clown. As Bozo's influence spread through popular culture, his very name became a synonym for clownish behavior.

"It takes a lot of effort and energy to keep a character that old fresh so kids today still know about him and want to buy the products," Karen Raugust, executive editor of The Licensing Letter, a New York-based trade publication, said in 1996. A normal character runs its course in three to five years, Raugust said. "Harmon's is a classic character. It's been around 50 years."

On New Year's Day 1996, Harmon dressed up as Bozo for the first time in 10 years, appearing in the Rose Parade in Pasadena. The crowd reaction, he recalled, "was deafening." "They kept yelling, `Bozo, Bozo, love you, love you.' I shed more crocodile tears for five miles in four hours than I realized I had," he said. "I still get goose bumps."

Born in Toledo, Ohio, Harmon became interested in theater while studying at the University of Southern California. "Bozo is a star, an entertainer, bigger than life," Harmon once said. "People see him as Mr. Bozo, somebody you can relate to, touch and laugh with." Besides his wife, Harmon is survived by his son, Jeff Harmon, and daughters Lori Harmon, Marci Breth-Carabet and Leslie Breth.

___

Associated Press writers Polly Anderson in New York and Robert Jablon in Los Angeles contributed to this story.

Slideshow: Longtime Bozo the Clown, Larry Harmon, dies at 83

«ΝΑΙ» ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ

Την έγκρισή του για να αφαιρεθεί το προστατευτικό κάλυμμα της σκηνής του θεάτρου της αρχαίας Επιδαύρου για τις ανάγκες της παράστασης «Οιδίπους Τύραννος και Οιδίπους επί Κολωνώ» έδωσε τελικά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΚΑΣ σε προηγούμενη συνεδρίασή του είχε απορρίψει το αίτημα του Εθνικού Θεάτρου. Το αιτιολογικό τής τότε απόφασης ήταν ότι τα αρχαία διατρέχουν κινδύνους και ότι σε παρόμοια περίπτωση και συγκεκριμένα στην παράσταση της «Αντιγόνης» από τον Λευτέρη Βογιατζή κατά τη διάρκεια της αποξήλωσης παρατηρήθηκαν προβλήματα. Παρουσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Γιάννη Χουβαρδά και της σκηνοθέτιδος της παράστασης Ρούλας Πατεράκη στη συνεδρίαση του ΚΑΣ της περασμένης Τρίτης δόθηκαν εγγυήσεις για την προσεκτική αφαίρεση του προστατευτικού καλύμματος καθώς και την επανατοποθέτησή του μετά το πέρας των παραστάσεων.

Wednesday, July 2, 2008

ΕΥΡΙΠΙΔΗ «ΟΡΕΣΤΗΣ» ΑΠΟ ΤΟ ΚΘΒΕ



Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ανεβάζει τον ευριπίδειο «Ορέστη» (Θέατρο Δάσους, 9-12/7), σε σκηνοθεσία Ουνκόβσκι Σλόμπονταν. Μετάφραση Γιώργου Χειμωνά. Δραματουργική επεξεργασία Ρόσιτς Γκάγκα. Σκηνικά Χότσεβαρ Μέτα. Κοστούμια Ατλαγκιτς Αντζελίνα. Σύνθεση - μουσική διδασκαλία Νίκου Βουδούρη. Χορογραφία Δημήτρη Σωτηρίου. Φωτισμοί Αντώνη Παναγιωτόπουλου.
Ο μητροκτόνος Ορέστης κείτεται «άρρωστος», κυνηγημένος από τις Ερινύες, ενώ οι Αργείοι θέλουν την τιμωρία του και της Ηλέκτρας ως συνεργού του. Οι ελπίδες σωτηρίας του στρέφονται στον Μενέλαο, που όμως θα πειστεί από τον Τυνδάρεω, πατέρα της Κλυταιμνήστρας, να μη βοηθήσει τα δυο αδέρφια, αλλά να αφήσει να επιβληθεί η τιμωρία. Ο Ορέστης παρουσιάζεται στη συνέλευση των Αργείων, όπου επιβάλλεται τόσο σ' αυτόν όσο και στην αδερφή του η ποινή του θανάτου. Τα δυο αδέρφια με σύντροφό τους τον Πυλάδη καταστρώνουν σχέδιο εναντίον της οικογένειας του Μενέλαου, προκειμένου να σωθούν.
Διανομή: Φωτοπούλου Λύδια, Κρανάς Γιάννης, Γεωργακόπουλος Λάζαρος, Δραγούμη Ναταλία, Σαρμή Εύη, Ρηγόπουλος Κίμων, Συσσοβίτης Αλέκος, Καστρής Φαίδωνας, Παπαθεμελή Αγγελική, Μπισμπίκης Βασίλης, Ανανιάδου Αργυρώ, Αστρίδου Εύη, Βαμβακοπούλου Ρένα κ.ά.
Ακολουθούν παραστάσεις: Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων (19/7). Αρχαίο Θέατρο Δίου (25/07/2008). Επίδαυρος (1, 2/8). Τρίπολη, Θέατρο Αλσους Αγ. Γεωργίου (5/8). Αρχαία Ολυμπία, θέατρο Ολύμπια (6/8). Αμφίπολη, Αρχαιολογικό Πάρκο (13/8). Γρεβενά, Δημοτικό Θέατρο Καστράκι (20/8). Ηλιούπολη, Δημοτικό Θέατρο Αλσους «Δ. Κιντής» (27/8). Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο (29, 30/8). Λαύριο, Τεχνολογικό Πάρκο (2/9). Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου (4/9). Αθήνα, Αττικό Αλσος (6/9). Θεσσαλονίκη, «Βασιλικό Θέατρο» (25-30/9).

«ΠΕΡΣΕΣ» ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Η χυδαιότητα και οι μικροπολιτικές ή μεγαλοοικονομικές σκοπιμότητες ενός πολέμου, ο άνθρωπος υποταγμένος στην αλαζονεία της εξουσίας, ο άνθρωπος που παλεύει να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του σε ένα περιβάλλον χωρίς αξίες και ιδανικά. Ναι, η περιγραφή θα μπορούσε κάλλιστα να αφορά ένα σύγχρονο έργο. Πρόκειται όμως για τους «Πέρσες» του Αισχύλου, που ανεβαίνουν από το Θεσσαλικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη, το σπουδαιότερο αντιπολεμικό έργο του αρχαίου ποιητή που πραγματεύεται την οδύνη των Περσών όταν πληροφορούνται τη συντριπτική ήττα τους στη Σαλαμίνα, εκφράζοντας ένα σύγχρονο πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό.
Ο Σοφοκλής Πέππας που υποδύεται το φάντασμα του Δαρείου, βασιλιά των Περσών, μιλά για το μήνυμα που κομίζει στο σύγχρονο κοινό η τραγωδία του Αισχύλου: «Ο Δαρείος μιλάει με τη σοφία του ανθρώπου που έχει κλείσει τον κύκλο του. Είναι άνθρωπος με γνώση κι εμπειρία ζωής. Τα τελευταία λόγια του στο έργο είναι λόγια σοφίας, απόσταγμα αυτοκριτικής και αυτογνωσίας». Με τον κόσμο, από την εποχή του Αισχύλου μέχρι σήμερα, να είναι χωρισμένο σε νικητές και ηττημένους, σε έχοντες και μη έχοντες, είναι προφανώς πολύ δύσκολο να οριστεί το να είσαι και το να μην είσαι, το πώς είσαι και το γιατί είσαι, η υπαρξιακή διάσταση της ανθρώπινης οντότητας.
Μέσα σε αυτή την γκρίζα ζώνη κοινωνικής και ατομικής ταυτότητας, «ο πόλεμος είναι ίσως ο μεγαλύτερος ανθρώπινος παραλογισμός», παρατηρεί ο Σοφοκλής Πέππας. Και συνεχίζει: «Δεν υπάρχει κανένα νόημα στο να συσσωρεύουμε πλούτο και κατ’ επέκταση δύναμη. Και τα δύο θα μας είναι εντελώς άχρηστα στο ταξίδι μας στο επέκεινα. Αν καθίσουμε μια στιγμή να σκεφτούμε για όλες αυτές τις μάχες που δίνουμε καθημερινά, θα διαπιστώσουμε ότι ουσιαστικά παλεύουμε με ματαιότητες».
Πόσο έτοιμοι όμως είμαστε να δούμε κατάματα τις ματαιοπονίες που θεωρούμε ανάγκες; «Δεν ξέρω ποιος και κατά πόσο είναι έτοιμος να ακούσει το μήνυμα αυτού του σπουδαίου έργου», αναρωτιέται και ο ηθοποιός. «Πρόθεσή ημών, των καλλιτεχνών είναι να επικοινωνούμε με τον κόσμο προσπαθώντας να ζωντανέψουμε αυτά τα έργα. Δεν ξέρω αν τα καταφέρνουμε. Δεν ξέρω αν ακουγόμαστε μέσα σε αυτή τη χωματερή που υπάρχει γύρω μας. Φοβάμαι ότι φωνάζουμε μέσα σε μεγάλη φασαρία και η φωνή μας δεν ακούγεται. Ελπίζω να πέφτω έξω. Οπως ελπίζω οι νεότεροι συνάδελφοι να δημιουργήσουν κάτι καλύτερο από μας».
info:
«Πέρσες» του Αισχύλου Θεσσαλικό Θέατρο. Σκηνοθεσία: Σταύρος Τσακίρης. Σκηνικά - Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου. Μουσική: Νίκος Κυπουργός. Διανομή: Σοφοκλής Πέππας, Εύα Κοταμανίδου, Ελισάβετ Μουτάφη, Τατιάνα Παπαμόσχου, Μάνος Ζαχαράκος, Γιάννης Τσορτέκης, Φανή Γέμτου, Νίκος Γιαλελής κ.ά.

Παραστάσεις: Λάρισα 1-3/7, Φεστιβάλ Βύρωνα 9/7, Αττικό Αλσος 10/7, Δελφοί 10/7.

[ΜΠΛΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, Ελεύθερος Τύπος , 01/07/2008]

ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΙΔΗΣ: Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ

Tο εικοσιδυάχρονο αγόρι που φτάνει από την Πόλη στην Αθήνα με μια ξεφτισμένη βαλίτσα γεμάτη όνειρα, τρυπώνει πίσω από την κουίντα του θεάτρου Κοτοπούλη και με την άγνοια κινδύνου που του παρέχει το σφρίγος της νιότης, δηλώνει ευθαρσώς ότι θέλει να γίνει «δραματικός ηθοποιός». Η Μαρίκα Κοτοπούλη, εντυπωσιασμένη πάντα από τους ανθρώπους που φιλοδοξούν, δεν τον απορρίπτει. Σύντομα, όμως, αντιλαμβάνεται το προφανές: ότι δεν είναι πλασμένος για δραματικός ηθοποιός. «Εσύ, Βασίλη», του λέει τότε, στα 1919, «είσαι γεννημένος κωμικός». Δεν χρειάζεται να περάσει πολύς καιρός για να δικαιωθεί.

 Από την κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», το 1948.
Από την κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», το 1948.

Από τα πρώτα κιόλας έργα, ο νεαρός Λογοθετίδης ξεχωρίζει. Είναι η φυσικότητά του, το ταπεραμέντο του, οι κινήσεις του, που ενθουσιάζουν το κοινό. Oλα αυτά, σε συνδυασμό με μια φωνή που θαρρείς και γεννήθηκε για να ξεστομίζει ξεκαρδιστικές ατάκες, δημιουργούν έναν ηλεκτρισμό γύρω από τη φιγούρα του και το αποτέλεσμα δεν μένει παρά να δικαιώσει την Κοτοπούλη στα χρόνια που έρχονται: η συνεργασία τους θα κρατήσει πάνω από τρεις δεκαετίες και θα γεννήσει μεγάλες επιτυχίες.

Τον χειμώνα του ’42, ο Λογοθετίδης είναι σαράντα πέντε χρόνων και το θέατρο Κοτοπούλη ετοιμάζεται να ανεβάσει το έργο του Αλέκου Λιδωρίκη «Aνδρας-Γυναίκα-Διάβολος». Ζητούν από τον Λογοθετίδη να παίξει το νεαρό εραστή. «Εγώ, το νεαρό εραστή;» απορεί εκείνος. «Πώς στην ευχή θα παίξω το νεαρό εραστή και, μάλιστα, πλάι στον Μυράτ;» «Εάν δεν μπορούσες, δεν θα σου το ζητούσα», του λέει ο Λιδωρίκης. Ο Λογοθετίδης επιμένει: «Βρε αδελφέ μου, εγώ θα παίξω τώρα τον ωραίο; Κι εγώ θα φάω στο τέλος τον Μυράτ;» «Ναι, εσύ», του απαντάει κατηγορηματικά ο Λιδωρίκης. «Βασίλη μου», συνεχίζει, «η ομορφιά ενός άνδρα δεν βρίσκεται πάντα στο πρόσωπο. Βγαίνει πιο πολύ από την προσωπικότητα, από την ψυχική του λεβεντιά, από τη χαρά που αναδίνει, από την εξυπνάδα και από τη γνώση του ωραίου...»
Χρόνια αργότερα, ο Λιδωρίκης θα θυμόταν το περιστατικό και θα έλεγε: «Oταν του τα είπα όλα αυτά, με κοίταξε με εκείνο το πονηρό βλέμμα του και μου απάντησε, ‘Μωρέ τι μας λες’. Και το επόμενο πράγμα που έκανε ήταν να παίξει το ρόλο που του ζητούσαμε. Και όχι μόνο έπαιξε τον ωραίο, το χορευτή, τον εραστή, εκείνον που στο τέλος κερδίζει το κορίτσι. Μέσα από την επιτυχία του, εξασφάλισε και στο συγγραφέα ψωμί και νοίκι για τη μισή κατοχική εποχή. Αυτός ήταν ο Βασίλης»... [ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ, ΕΙΚΟΝΕΣ]